Το άγαλμα εκτιμάται ότι δημιουργήθηκε κατά την ελληνιστική περίοδο, ανάμεσα στο 150 με 50 π.Χ. Είναι φτιαγμένο από μάρμαρο Παριανής προέλευσης και ο καλλιτέχνης φέρεται να είναι ο Αγήσανδρος ή Αλέξανδρος της Αντιοχείας.
Το ύψος του αγάλματος είναι 2,02 μέτρα και είναι κατασκευασμένο τμηματικά. Ο γλύπτης είχε κατασκευάσει χωριστά τα δύο βασικά μέρη του αγάλματος (το πάνω μέρος και το κάτω), τα οποία κατόπιν συνέδεσε στο ύψος των γλουτών, ακριβώς στο σημείο όπου αρχίζουν οι πτυχώσεις που παρουσιάζουν το ένδυμα. Επίσης το κάθε πόδι, καθώς και το αριστερό χέρι, σμιλεύτηκαν ξεχωριστά. Η κεφαλή του αγάλματος είναι λεπτομερώς δουλεμένη, ιδιαιτέρως τα μαλλιά και ο κότσος, και τα σημάδια πάνω στο άγαλμα δείχνουν πως έφερε κοσμήματα. Επίσης το πιθανότερο είναι πως το έργο ήταν χρωματισμένο, όπως τα περισσότερα έργα της περιόδου, ωστόσο δεν βρέθηκαν ίχνη χρώματος εξαιτίας της φθοράς. Από αυτό το θαυμάσιο καλλιτέχνημα, δυστυχώς λείπουν τα χέρια, ωστόσο υπάρχει μια οπή κάτω από τον δεξιό μαστό, η οποία φτιάχτηκε εκεί για να στηρίζει το χέρι που λείπει με τη βοήθεια κάποιου μετάλλου.
Επίσης, η Αφροδίτη της Μήλου είναι τοποθετημένη πάνω σε βάση, και όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα (σχέδιο του Jean-Baptiste-Joseph Debay το 1821) υπήρχε εμφανώς χαραγμένο το όνομα του δημιουργού: «…ΝΔΡΟΣ ΜΗΝΙΔΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΥΣ ΑΠΟ ΜΑΙΑΝΔΡΟΥ ΕΠΟΙΗΣΕ». Αυτή η επιγραφή ωστόσο δεν υπάρχει σήμερα, καθώς λείπει το συγκεκριμένο κομμάτι της βάσης. Οι Γάλλοι υποστήριξαν επ’ αυτού, πως το συγκεκριμένο κομμάτι χάθηκε στα ασβεστοκονιάματα και πως η επιγραφή δεν έχει σχέση με την Αφροδίτη της Μήλου. Ωστόσο το κομμάτι φαίνεται να ταιριάζει απόλυτα, αλλά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να εξακριβωθεί, αφού το συγκεκριμένο τμήμα έχει εξαφανιστεί.
Πως ανακαλύφθηκε το άγαλμα
Στις 8 Απριλίου του 1820, επί Τουρκοκρατίας, ένας χωρικός με το όνομα Γεώργιος ή Θεόδωρος Κεντρωτάς, κατ’ άλλους Μποτόνης, έσκαβε στο κτήμα του στην Μήλο με την βοήθεια συγγενών του, θέλοντας να μαζέψει πέτρες για κάποια οικοδομή. Σύμφωνα με το βιβλίο του Κυριάκου Σιμόπουλου “Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα 1810 – 1821 ”, Τόμος Γ- 2 Μέρος, από τις εκδόσεις «Πιρόγα», σκάβοντας βαθύτερα ο χωρικός βρέθηκε μπροστά σε μια τρίχωρη υπόγεια στοά, και είδε το άγαλμα όρθιο στο μεσαίο χώρο της στοάς. Καθώς πιο πέρα βρισκόταν Γάλλοι που συμμετείχαν σε ανασκαφές, φοβούμενος την κλοπή, έσπευσε να μεταφέρει το άγαλμα στον στάβλο του.
Σύμφωνα με το βιβλίο ο χωρικός χώρισε το άγαλμα στα δύο, αφού είδε ότι τα δύο μέρη του ενώνονταν με μια σιδερένια ράβδο, τα φόρτωσε σε δύο γαϊδουράκια και έτσι τα μετέφερε. Σύμφωνα με άλλες πηγές, οι Γάλλοι αντιλήφθηκαν ότι ο Κεντρώτας κάτι ανακάλυψε και έσπευσαν να τον βοηθήσουν. Το βέβαιο είναι ότι ο χωρικός προσπάθησε να ξεφύγει από τους Γάλλους και να κρύψει το άγαλμα, είτε γιατί ήθελε να το πουλήσει αργότερα ο ίδιος σε μια καλή τιμή, είτε γιατί ήθελε να αποφύγει την κλοπή.
Από το κτήμα της Μήλου στο μουσείο του Λούβρου
Οι προσπάθειες του χωρικού Κεντρώτα να σώσει το εύρημα από τους Γάλλους δυστυχώς δεν απέδωσαν. Οι Γάλλοι είχαν ήδη αρχίσει να επικοινωνούν με τους αρμόδιους και να ρυθμίζουν τις λεπτομέρειες της μεταφοράς του αγάλματος, θεωρώντας σίγουρη την απόκτησή του και ξεκίνησαν αμέσως τα παζάρια, προσφέροντας 1000 γρόσια στον Κεντρώτα, ο οποίος όμως θέλησε να πάρει τη γνώμη των δημογερόντων της Μήλου.
Αργότερα, ανώτεροι αξιωματικοί από την πλευρά των Γάλλων θεώρησαν πως το άγαλμα δεν αξίζει 1000 γρόσια και οι φθηνές διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν για καιρό, χωρίς να καταλήγουν σε συμφωνία, αφού και οι Μήλιοι ήταν ανένδοτοι.
Τότε παρενέβη ο μέγας δραγουμάνος του Οθωμανικού στόλου Νικόλαος Μουρούζης, πείθοντας τους κατοίκους της Μήλου να πουλήσουν σε εκείνον το άγαλμα, εκμεταλλευόμενος ίσως έναν νόμο της εποχής, ο οποίος όριζε ότι όλες οι αρχαιότητες έπρεπε να καταλήγουν στην έδρα, την Κωνσταντινούπολη.
Σημειώνεται εδώ, ότι οι αρχαιότητες τότε χρησιμοποιούνταν από την Υψηλή Πύλη και τον σουλτάνο ως μέσο εξωτερικής πολιτικής, αφού τις παραχωρούσε σε άλλες χώρες αναλόγως των συμφερόντων. Ωστόσο λίγο καιρό αργότερα, ο Μουρούζης κατηγορήθηκε για συμμετοχή στην Ελληνική Επανάσταση και θανατώθηκε με απαγχονισμό. Έτσι, οι Γάλλοι επέστρεψαν στις αξιώσεις τους και τελικώς έπεισαν τους Μηλίους να φορτωθεί το άγαλμα στο δικό τους πλοίο με προορισμό την Γαλλία και το μουσείο του Λούβρου, και όχι σε αυτό που είχαν κανονίσει με τον Μουρούζη που είχε προορισμό την Κωνσταντινούπολη.
Πηγή: www.maxmag.gr
