Εκμετάλλευση μαρμάρου σε δημόσιους χώρους: απευθείας ή με δημοπρασία;

Eltrak banner ad

[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]

Το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς που διέπει την εκμετάλλευση των ελληνικών μαρμαροφόρων κοιτασμάτων  δεν επιτρέπει την χορήγηση έρευνας ή την δυνατότητα για απευθείας μισθωση αν στον υπό κρίση χώρο έχει διενεργηθεί εκμετάλλευση οποιασδήποτε μορφής στην οποία συμπεριλαμβάνεται η παράνομη εκμετάλλευση αλλά και οι τυχόν ερευνητικές εργασίες προς ανεύρεση κοιτάσματος.

Stonetech banner ad
Stonetech banner ad

Πράγματι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 τουΠ.Δ. 285/1979 (ΦΕΚ 83/Α/26-4-1979) «Δια πλειοδοτικής δημοπρασίας εκμισθούνται δημόσια λατομεία βιομηχανικών ορυκτών και μαρμάρων, εφ’ όσον: α) Εγένετο εις ταύτα εκμετάλλευσις οιασδήποτε μορφής ή β) Διενεργήθησαν ερευνητικά έργα υπό του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ).

Περαιτέρω,  σύμφωνα με την απόφαση αριθμ. 103/2007 του Διοικητικού Πρωτοδικείου Τρίπολης. ο νομοθέτης προέβλεψε τη διαδικασία της απευθείας εκμίσθωσης μόνογια τις εντελώς ανεξερεύνητες δημόσιες λατομικές εκτάσεις, στις οποίες είναι άγνωστο το μέγεθος, το είδος και η αξία του μαρμαροφόρου κοιτάσματος, θέλοντας με αυτό τον τρόπο να δημιουργήσει κίνητρα για τη σύναψη μισθωτικών σχέσεων. Οι πιο πάνω, όμως, παράγοντες που δικαιολογούν την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας μίσθωσης δεν συντρέχουν στις δημόσιες λατομικές εκτάσεις που έχει ήδη γίνει εκμετάλλευση, έστω και σε μέρος τους, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις είναι γνωστή η ύπαρξη και η ποιότητα του μαρμαροφόρου κοιτάσματος».

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα αυστηρή απόφαση που ουσιαστικά απαιτεί, για να μπορεί σε μια δημόσια έκταση να χορηγηθεί άδεια ερευνητικών εργασιών  να ισχύουν σωρρευτικά: (1) να είναι άθικτη, όπως θα πρέπει να προκύπτει από επιτόπιο έλεγχο των αρμοδίων αρχών, και δεν έχει διενεργηθεί σε αυτήν οποιαδήποτε εξορυκτική δραστηριότητα  (2) να μην  υφίσταται ούτε να έχει εκδοθεί κατά το παρελθόν άδεια εκμετάλλευσης για τον υπόψιν χώρο (3) να μην είναι μισθωμένη ούτε να έχει μισθωθεί κατά το παρελθόν και  (4) να είναι ανεξερεύνητη ώστε να  μην μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι γνωστή η ύπαρξη και η ποιότητα τυχόν μαρμαροφόρου κοιτάσματος εντός αυτής.

Εντούτοις, η ύπαρξη, το είδος, το μέγεθος και η αξία τυχόν μαρμαροφόρου κοιτάσματος  δεν είναι δυνατόν να τεκμαίρεται από την γενική ή ακόμη και ειδικότερη γνώση ανάλογων στοιχείων που τυχόν υπάρχουν για κοιτάσματα της γειτονικής ή της ευρύτερης περιοχής ειδικά για την περίπτωση της μαρμαροφορίας στον ελλαδικό χώρο, διότι τόσο ο κατακερματισμός των ασβεστολιθικών πετρωμάτων (κυρίως λόγω του σεισμογενούς γεωγραφικού χώρου της Ελλάδος), όσο και τα επιμέρους χαρακτηριστικά των μαρμαροφόρων κοιτασμάτων (μικρά κι ακανόνιστα, ποιοτικώς ανομοιογενή με μικρή αποληψημότητα κλπ) δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο.

Συνεπώς, δεν είναι δυνατόν να τεκμαίρεται η ύπαρξη και η ποιότητα του μαρμαροφόρου κοιτάσματος ακριβώς επειδή έχει γίνει κάποιας μορφής έρευνα στον ίδιο ή σε παρακείμενο χώρο η οποία δεν έχει οδηγήσει σε άδεια εκμετάλλευσης, ή εχει δοθεί άδεια εκμετάλλευσης αλλά αυτή δεν έχει ουσιαστικά εξελιχθεί σε ανάπτυξη λατομείου με  τη δημιουργία βαθμίδων εξόρυξης σε εύλογη έκταση. Το ίδιο ισχύει και για την διενέργεια μη νόμιμης εξορυκτικής δραστηριότητας στην εν λόγω θέση ή περιοχή.

Πρόταση για την διαμόρφωση της νομοθεσίας σχετικά με την έρευνα σε μαρμαροφόρα κοιτάσματα με σκοπό την άρση των ανωτέρω ζητημάτων και δυσλειτουργιών που οδηγούν σε αποκλεισμούς, και  τελικά σε επενδυτική ύφεση και μη ανάπτυξη χωρίς παράλληλα να  διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον:

Η άδεια ερευνητικών εργασιών σε έκταση που ανήκει στο Δημόσιο χορηγείται σ’ εκείνον του οποίου η αίτηση καταχωρήθηκε πρώτη στο πρωτόκολλο της αρμόδιας υπηρεσίας, εκτός από τις περιπτώσεις όπου συντρέχει τουλάχιστον ένα εκ των κατωτέρω και για τις οποίες το αίτημα απορρίπτεται κατόπιν διερευνήσεως από την αδειοδοτούσα αρχή:

α) για χώρο στον οποίο, κατά το χρόνο υποβολής της αιτήσεως, έχει εκδοθεί οποιαδήποτε πράξη Δημόσιας Αρχής από την οποία συνάγεται ο προγραμματισμός του Δημοσίου να διενεργήσει έρευνα στο συγκεκριμένο χώρο ή χορηγείται έγκριση για χρηματοδότηση ή ένταξη του χώρου σε χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα ερευνών,

β) για χώρο στον οποίο, κατά το χρόνο υποβολής της αιτήσεως, το ίδιο το Δημόσιο ασκεί το δικαίωμά του για έρευνα,

γ) για χώρο στον οποίο είχε διενεργηθεί έρευνα από το Δημόσιο, από την οποία έχουν διαπιστωθεί κοιτάσματα και

δ) για χώρο στον οποίο είχε χορηγηθεί στο παρελθόν άδεια εκμετάλλευσης οποιασδήποτε κατηγορίας λατομικού ορυκτού, έχει διενεργηθεί εκμετάλλευση με τη δημιουργία βαθμίδων εξόρυξης σε εύλογη έκταση και δεν έχει παρέλθει μεγαλύτερο χρονικό διάστημα της δεκαπενταετίας από τη λήξη, παύση ή ανάκλησή της.


Για τη διερεύνηση των οριζόμενων στις ανωτέρω περιπτώσεις α), β), γ), πριν τη χορήγηση της άδειας ερευνών σε ιδιώτη και για έκταση που ανήκει στο Δημόσιο, γνωμοδοτεί το ΙΓΜΕ μετά από διαβίβαση του σχετικού αιτήματος από την αρμόδια υπηρεσία της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Για τη διερεύνηση των οριζόμενων στην περίπτωση δ) γνωμοδοτεί η οικεία υπηρεσία Επιθεώρησης Μεταλλείων.

 

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών που έχουν διεξαχθεί από φυσικά ή νομικά πρόσωπα στο πλαίσιο της άδειας ερευνητικών εργασιών σε δημόσιες εκτάσεις, όλα τα δεδομένα και τα αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών κατατίθενται σε αρμόδιο φορέα του δημοσίου (πχ. το ΙΓΜΕ), σε ηλεκτρονική μορφή.