Επανάχρηση των Λατομείων και ο διάλογος με την κοινωνία: το πλαίσιο της συζήτησης

Eltrak - Cat banner ad

Τις τελευταίες 10ετίες όσοι ασχολούνται με την εξόρυξη ορυκτών πρώτων υλών ενδιαφέρονται πραγματικά  για την αποκατάσταση των λατομείων, με την στενή του όρου, δηλαδή την αποκατάσταση βλάστησης αλλά και την ευρεία έννοια, δηλαδή της νέας, εναλλακτικής χρήσης του χώρου (after closure). 

Το κίνητρο δεν είναι μόνο οι «συνέπειες», δηλαδή το κόστος (κοινωνικό, οικονομικό και ποινικό) από την μη αποκατάσταση. Ούτε καν μόνο το «όφελος» δηλαδή η υπεραξία την οποία μπορεί κανείς να δημιουργήσει σε έναν χώρο που αξιοποιήθηκε για δεκαετίες δίνοντας μία νέα και προσοδοφόρα χρήση. Το κίνητρο είναι εσωτερικό και αειφορικό, προσπαθώντας το αποτύπωμα που αφήνουμε σήμερα με την ύπαρξή μας να είναι χρήσιμο στις επόμενες γενεές.

Stonetech banner ad
Stonetech banner ad

Σε όλο τον πλανήτη έχουν γίνει και γίνονται σημαντικά ιδιωτικά έργα τα οποία αλλάζουν την χρήση ενός πρώην λατομείου ή ορυχείου. Στο βιβλίο “101 Things to do with a hole in the Ground” θα δει κανείς ορισμένα από τα πλέον σημαντικά όπως: το Eden Project στης Κορνουάλη της Αγγλίας που σχεδίασε το αρχτεκτονικό γραφείο  Grimshaw Architects ή το InterContinental Shanghai Wonderland που σχεδίασε ο Martin Jochman.

Στην Ελλάδα έχουν γίνει και γίνονται προσπάθειες ανάδειξης ή αλλαγής χρήσης, όπως το «Υπαίθριο μουσείο λατομικής τέχνης Αλλούλα» και το «Θέατρο Αιξωνής» της εικαστικού κ. Νέλλας Γκόλαντα, το «Vagonetto: Το Μεταλλευτικό Πάρκο της Φωκίδας», και άλλα ενώ αρκετά είναι και τα Νταμαροθέατρα δηλ. τα παλιά λατομεία  που «θεατροποιήθηκαν» (Κατράκειο θέατρο, Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη, θέατρο Πέτρας) με εξαιρετική επιτυχία. Οι περισσότερες περιπτώσεις πραγματοποιούνται από φορείς του Δημοσίου και η χρήση αυτών περιορίζεται σε δημόσιες – κοινόχρηστες δραστηριότητες συνήθως μετά από συνθέτες και χρονοβόρες διαδικασίες. Τα τελευταία έγιναν και γίνονται, πολλά έτη μετά την διακοπή της εξορυκτικής δραστηριότητας και αφού κάποιος σκεφτεί και εντέλει καταφέρει να κάνει πράξη μία ιδέα, δηλαδή σπάνια και αυτό αποτελεί την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει Εθνικό θεσμικό πλαίσιο για εναλλακτικές χρήσεις ενός χώρου που πραγματοποιήθηκε εξόρυξη ενός ορυκτού. (Δρ. Π. Τζεφέρης, https://www.oryktosploutos.net/2017/09/ii-10/)

Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου “101 Things to do with a hole in the Ground” (ISBN 978-0-9562213-1-5) σημειώνονται οι τομείς στους οποίους εντάσσονται οι χρήσεις μετά την εξόρυξη και είναι: αξιοθέατα, τοπικοί συνεταιρισμοί, αγροτική & κτηνοτροφική παράγωγη, παραγωγή ενέργειας, χώροι αναψυχής, χώροι εστίασης, βιότοποι, χώροι ιατρικών και θεραπευτικών υπηρεσιών, μνημεία μεταλλευτικής κληρονομιάς, δημόσιες υποδομές, πολυχώροι, θέατρα, κέντρα άθλησης & χώροι εκπαίδευσης. 

Την Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2021 στα πλαίσια της έκθεσης ΟΙΚΟΔΟΜΗ EXPO θα πραγματοποιηθεί το συνέδριο ARCHITECTS TALK by Archisearch και στα πλαίσια της συζήτησης για το Ελληνικό Μάρμαρο ένα από τα θέματα είναι η Επανάχρηση των Λατομείων και ο διάλογος με την κοινωνία

Σκοπός της συζήτησης η ανταλλαγή απόψεων επί του θέματος μεταξύ όσων γνωρίζουν και έχουν επαφή με αυτούς τους χώρους, όσων μπορούν να σχεδιάσουν και να δώσουν ιδέες για αυτούς και φυσικά με εκπροσώπους της Πολιτείας με στόχο να εξεταστεί η δημιουργία ενός θεσμικού και νομικού πλαισίου για την επανάχρηση των λατομείων.