H φράση «η Τήνος φτιάχτηκε από τους Τηνιακούς» τα λέει όλα, αφού η μακραίωνη παράδοση της μαρμαροτεχνίας μοιάζει ανεξάντλητη. Ναι, το νησί της Μεγαλόχαρης είναι ένα «υπαίθριο μουσείο» παραδοσιακής μαρμαρογλυπτικής.
Εκτός από τα θαύματα της Μεγαλόχαρης, η Τήνος έχει να επιδείξει και το «θαύμα» της μαρμαροτεχνίας. Στα χωριά Υστέρνια, Πύργος, Καρδιανή, Πλατιά, Μαρλάς, Βεναρδάδο, Μαμάδος, Πάνορμος και στην ευρύτερη περιοχή της Έξω Μεριάς ξεδιπλώνονται τα επιτεύγματα των «μαστόρων» της.
Τα μαρμαρόστρωτα καλντερίμια των χωριών, οι βρύσες-κρήνες, τα υπέρθυρα διακοσμημένα με περιστέρια, ψάρια, καραβάκια, οικόσημα σε μαρμάρινα αετώματα, είναι μόνο μερικοί από τους «μάρτυρες» της τέχνης που άνθισε εδώ. Δεν είναι τυχαίο ότι τα ξακουστά μάρμαρα Τήνου κοσμούν το Μουσείο του Λούβρου και τα Ανάκτορα του Buckingham, αλλά ούτε και το ότι η Tηνιακή Mαρμαροτεχνία περιλαμβάνεται στον Kατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Η ιστορία του μαρμάρου
Η μαρμαροτεχνία στην Τήνο έλκει την καταγωγή της ήδη από την αρχαιότητα, αφού ο σημαντικότερος γλύπτης της αρχαιότητας, ο Φειδίας, δίδαξε εδώ τα μυστικά της τέχνης του. Η μαρμαροτεχνία ευδοκίμησε στην Τήνο διότι η αφθονία του νησιού στο ξακουστό λευκό και πράσινο μάρμαρο Τήνου, ειδικά στα άγονα μαρμαροχώρια της Εξωμεριάς, βορειοδυτικά της Τήνου, αλλά και μια σειρά παραγόντων ώθησαν τους κατοίκους να στραφούν στην εξόρυξη μαρμάρου.
Τα «θεμέλια» στην εργαστηριακή μαρμαροτεχνία μπήκαν στο τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα. Το 1845 τόσο η μαρμαρογλυπτική όσο και η αρχιτεκτονική απασχολούσαν πάνω από χίλιους εργάτες και τεχνίτες, ενώ καταλυτικό ρόλο έπαιξε επίσης ότι στα τέλη του 18ου αι. πληθαίνουν οι σχέσεις με τα μικρασιατικά παράλια.
Οι Τηνιακοί διατηρούν σπουδαία παροικία στη Σμύρνη, εργάζονται σε μαρμαράδικα της Πόλης, εκπαιδεύονται σε νέες τεχνοτροπίες τις οποίες ενσωματώνουν στο κυκλαδίτικο ύφος. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα παγώσει την εξέλιξή της και θα ανακάμψει χάρη στην ίδρυση του «Προπαρασκευαστικού και Επαγγελματικού Σχολείου Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου» στον Πύργο το 1955.
Οι μεγάλοι… μάστορες!
Το μάρμαρο στην Τήνο ταυτίστηκε άρρηκτα με την τέχνη και με αυτήν ταυτίστηκαν οι σημαντικότεροι γλύπτες της χώρας μας. Ο Γιαννούλης Χαλεπάς θεωρείται ο πιο διακεκριμένος γλύπτης της νεότερης Ελλάδας. Η Κοιμωμένη (στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών) είναι ένα από τα πλέον ονομαστά έργα του. Κορυφαίοι γλύπτες είναι και ο Δημήτριος Φιλιππότης, του οποίου το τεράστιο έργο αναγνωρίστηκε δυστυχώς μετά τον θάνατό του το 1919 με το μεγάλο βραβείο των Γραμμάτων και των Τεχνών, ο Γεώργιος Βιτάλης, οι αδελφοί Φυτάλη, ο Λάζαρος Σώχος (δημιουργός του αγάλματος του έφιππου Κολοκοτρώνη μπροστά στην Παλαιά Βουλή) κ.ά.
Πηγή: www.lifemagazine.gr
