Κωνσταντίνα Λαζή: «Οι μαρμαράδες είμαστε οραματικοί»

Φωτ. Σπύρος Στάβερης
Eltrak - Cat banner ad

Στις αρχές του μήνα πραγματοποιήθηκε το τρίτο Architects Talk στα πλαίσια του Architects Show 3. Εκεί παρευρέθηκε, μεταξύ άλλων, και η κυρία Κωνσταντίνα Λαζή, πρώην πρόεδρος του ΣΕΜΜΘ. Στα πλαίσια της διημερίδας μίλησε σε πάνελ που αφορούν τον κλάδο του μαρμάρου και υπογράμμισε τη σημασία των βιώσιμων πρακτικών στον κλάδο, την επανάχρηση των λατομείων αλλά και των πιθανών μελλοντικών χρήσεών τους.

Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά την βιώσιμη επανάχρηση των λατομείων, η κυρία Λαζή τόνισε ότι τώρα τα λατομεία αντιμετωπίζονται ως ένας χώρος που οι εταιρείες οφείλουν, βάσει νομοθεσίας, να επαναφέρουν στην πρότερη κατάστασή του, μετά το πέρας των εργασιών. Ωστόσο, αυτή η πολιτική αντιμετώπισης εξαφανίζει τα γεωλογικά στοιχεία που προκύπτουν μετά από μια εξόρυξη.

Stonetech banner ad
Stonetech banner ad

«Τα λατομεία εμφανίζουν έντονη γλυπτικότητα. Αφηγούνται εξορυκτικές διεργασίες, ενέργειες ανθρώπινες ή φυσικές που ευθύνονται για την μορφή τους. Επιπλέον προσφέρουν κάποια ιδιώματα που δεν απαντούνται συχνά πλησίον του αστικού ιστού, όπως οι πλατείες λατομείου και οι κατακόρυφες μεγάλες επιφάνειες. Στοιχεία τα οποία μπορούν ν’ αποτελέσουν το πεδίο συζήτησης, σχεδιασμού και υλοποίησης νέων βιωματικών χρήσεων».

Αυτή η πρακτική, επομένως, και σε συνδυασμό με την γραφειοκρατία, που συνοδεύει την αποκατάσταση των εξορυκτικών χώρων, δεν είναι ουσιαστικά βιώσιμη. Όπως τονίζει η κυρία Λαζή, η βιώσιμη μεταχρήση είναι ο σύγχρονος τρόπος προσέγγισης τέτοιων ζητημάτων, θεσμικά και ουσιαστικά.

Για αυτόν τον λόγο, μια αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο θα έχει μεγάλη σημασία καθώς θα δώσει τη δυνατότητα στον εκμεταλλευτή ενός λατομείου και της τοπικής κοινωνίας να «δουν τι μπορεί να γίνει με αυτό που αποκαλύφθηκε. Και αν οι όροι που ορίζουμε την αποκατάσταση είναι οικονομικοί και κοινωνικοί, τότε ο εκμεταλλευτής θα πρέπει να συνεχίσει να «παράγει» για την τοπική κοινωνία με διαφορετικό τρόπο».

Ακολουθώντας τέτοιες βιώσιμες πρακτικές, δίνεται και ένα επιπλέον κίνητρο στους επιχειρηματίες του χώρου να επεκτείνουν τους υπάρχοντες δεσμούς τους με την τοπική κοινωνία, δημιουργώντας «μια νέα ιστορία μέσα από βιώσιμες χρήσεις πολιτιστικού, ψυχαγωγικού, εκπαιδευτικού, βιομηχανικού, γεωργικού ή άλλου χαρακτήρα».

Τέλος, η κυρία Λαζή αναφέρθηκε και σε παραδείγματα βιώσιμης επανάχρησης. Συγκεκριμένα, μίλησε για τη μετατροπή του ανενεργού λατομείου στον Διόνυσο σε ανοιχτό μουσείο λατομικής τέχνης από την Νέλλα Γκόλαντα. «Στοιχεία όπως η γλίστρα με το σημείο της πρόσδεσης για ελεγχόμενη ολίσθηση των όγκων μαρμάρου και τα σπίτια των λατόμων αλλά και γλυπτές συνθέσεις από τις μαρμαρόπετρες και την λατύπη των παραπροϊόντων εξόρυξης αποτελούν στοιχεία ενός τοπίου που είναι ερμηνεύσιμο. Ο δε περίπατος εκεί αποκτά ερμηνευτικό και βιωματικό χαρακτήρα ενός τόπου-μουσείου».

Επιπλέον, υπογράμμισε και τη σημασία του σχεδίου αποκατάστασης των λατομείων του Πεντελικού Όρους από τους Δήμους Πεντέλης, Κηφισιάς, και τον Σύνδεσμο Προστασίας και Ανάπλασης Πεντελικού. Εξήγησε ότι οι δράσεις που προβλέπονται δεν περιορίζονται μόνο στον αρχαιογνωστικό προσανατολισμό, αλλά είναι δράσεις σε κλίμακα μνημείου, κλίμακα τοπίου, και δράσεις με οικολογικό χαρακτήρα. Οι δράσεις αυτές είναι σημαντικές για δύο βασικούς λόγους. Τη χρήση του χώρου από τους πολίτες ως προορισμού για αναψυχή και αθλητισμό (ορειβασία), αλλά «κυρίως γιατί αυτό το πολυδιάστατο βίωμα είναι συνεπές με το πνεύμα του χώρου, που περιγράφεται με τον διεθνή όρο μνημείο-τόπος (site)».