Σε ποιο σημείο βρίσκεται η υλοποίηση του Ν.4512/2018 καθώς και του Ν.4442/2016 αναφορικά με τα θέματα της εξορυκτικής δραστηριότητας;
Ο νέος νόμος 4512/2018 (Μέρος Β: Ερευνα και Εκμετάλλευση Λατομικών Ορυκτών και άλλες διατάξεις, άρθρα 43-72) που διέπει την εξορυκτική δραστηριότητα, ψηφίστηκε στις αρχές του 2018 και βρίσκεται στο στάδιο υλοποίησής του με την έκδοση των προβλεπόμενων κανονιστικών πράξεων για τα διάφορα επιμέρους ζητήματα. Παράλληλα, μετά από 40 και πλέον χρόνια εφαρμογής του πολυδαίδαλου προϋφιστάμενου καθεστώτος, απαιτείται χρόνος προσαρμογής και ένταξης στα δεδομένα του νέου νόμου (N. 4512/2018) που αντικαθιστά τους προηγούμενους (Ν 669/1977, 1428/1984, 2115/1993, 2702/1999, 2837/2000 κλπ ) διαμορφώνοντας μια ενιαία διάταξη. Ο Νόμος αυτός σε συνδυασμό με τον Ν.4442/2016 (όπως τροποποιήθηκε και ισχύει), για την απλοποίηση της αδειοδότησης, δίνουν νέα ώθηση στον τομέα και απαιτούν ισχυρά αντανακλαστικά από την διοίκηση.
Επισημαίνεται ότι ν. 4442/2016 (Α’ 230) μετατοπίζει το διοικητικό βάρος στον εκ των υστέρων έλεγχο και αξιοποιεί σύγχρονα διοικητικά εργαλεία, όπως η γνωστοποίηση και οι τεχνολογίες πληροφορικής (πληροφοριακό σύστημα Notify Business). Ηδη, από τον Φεβρουάριο του 2018, έχουν εκδοθεί οι 4 αποφάσεις που αφορούν την απλοποίηση της αδειοδότησης:
- Αριθμ. ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 171313/428 (ΦΕΚ B 479, 15.02.2018) Καθορισμός διαδικασίας έγκρισης της άσκησης δραστηριοτήτων έρευνας και εκμετάλλευσης λατομείων σε δημόσιες και δημοτικές εκτάσεις. [καθεστώς Εγκρισης]
- Αριθμ. ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 171312/427 (ΦΕΚ Β 480, 15.02.2018) Καθορισμός διαδικασίας έγκρισης της άσκησης δραστηριοτήτων ερευνητικών εργασιών για τη διαπίστωση κοιτασμάτων μεταλλευτικών ορυκτών [καθεστώς έγκρισης και γνωστοποίησης ανά περίπτωση]
- Αριθμ. : ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ.171311/426 (ΦΕΚ Β 480/15.02.2018) Καθορισμός διαδικασίας άσκησης δραστηριοτήτων έρευνας και εκμετάλλευσης λατομείων σε ιδιωτικές εκτάσεις καθώς και εγκατάστασης και λειτουργίας ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας, εντός του λατομικού χώρου, των εξορυσσόμενων ορυκτών. [καθεστώς γνωστοποίησης]
- Αριθμ. ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 171314/429 (ΦΕΚ Β 481/15.02.2018) Καθορισμός διαδικασίας εγκατάστασης και λειτουργίας ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων εντός λατομικών ή μεταλλευτικών χώρων, στην περίπτωση που προηγείται έγκριση εκμετάλλευσης [καθεστώς γνωστοποίησης]
Επίσης, έχουν εκδοθεί κανονιστικές αποφάσεις για τις μισθώσεις δημόσιων λατομείων (ΔΑΠ/Φ.Α/Φ.4.2/οικ.175616/1918 ΥΑ , ΦΕΚ 2304/Β/18.06.2018), για τις εγγυητικές επιστολές που αφορούν την εκπλήρωση υποχρεώσεων περιβάλλοντος (ΔΑΠ/A/Φ.4.2/οικ.176641/2214 ΦΕΚ 2909/Β/19.7.2018) καθώς και η ερμηνευτική εγκύκλιος σχετικά με την εφαρμογή του Ν. 4512/2018, ενώ αναμένονται οι ΚΥ αποφάσεις για τα παράβολα και την απόδοση των μισθωμάτων και τελών, οι οποίες ήδη έχουν προωθηθεί στα συναρμόδια υπουργεία προς (συν)υπογραφή.
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα του Notify Business (https://notifybusiness.gov.gr) που βρίσκεται στην τελική φάση ολοκλήρωσης, καλύπτει όλες τις περιπτώσεις που η «άδεια» ή «έγκριση», αντικαταστάθηκε από «Γνωστοποίηση Εργασιών»:
Α) έρευνα και εκμετάλλευση λατομικών ορυκτών καθώς και την εγκατάσταση και λειτουργία ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων (Η/Μ) εντός λατομικών χώρων ιδιωτικών εκτάσεων,
Β) Eγκατάσταση και λειτουργία ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων (Η/Μ) εντός λατομικών χώρων σε δημόσια ή δημοτική έκταση
Ο πολίτης υποβάλει τη γνωστοποίηση στο ανωτέρω σύστημα, αυτή δε λαμβάνει μοναδικό αριθμό και δεν απαιτείται να συνοδεύεται από δικαιολογητικά, τα οποία τηρούνται σε φάκελο στον χώρο υλοποίησης της δραστηριότητας και είναι διαθέσιμα προς επίδειξη στις αρμόδιες αρχές. Η παράλειψη γνωστοποίησης πριν την έναρξη λειτουργίας ή μεταβολής στοιχείων ή η προσκόμιση αναληθών στοιχείων κατά τη γνωστοποίηση, επισύρει διοικητικές κυρώσεις.
Τέλος, υπό διαμόρφωση είναι τόσο η κανονιστική απόφαση σχετικά με τις μισθώσεις των δημοτικών λατομείων καθώς και εκείνη που αφορά τα δελτία δραστηριότητας των εξορυκτικών επιχειρήσεων και γενικότερα το πληροφοριακό σύστημα υποβολής των δελτίων αυτών.
Αντιλαμβάνεσθε ότι το περιεχόμενο αλλά και η νέα (ψηφιακή σε κάθε περίπτωση) μορφή που θα πρέπει να έχουν τα δελτία δραστηριότητας-απραξίας, θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να συμπεριλαμβάνουν και στοιχεία περιβαλλοντικού και κοινωνικού χαρακτήρα και να δίνουν την δυνατότητα να υλοποιηθεί το μεταλλευτικό παρατηρητήριο που ήδη έχει προωθηθεί από το ΥΠΕΝ (νέος οργανισμός ΥΠΕΝ, Π.Δ. 132/2017, άρθρο 48). Η νέα απόφαση έχει ήδη καταρτισθεί και βρίσκεται ήδη σε διαβούλευση με τις υπηρεσίες και τους εμπλεκομένους φορείς. Παράλληλα με την απόφαση έχουμε σχεδιάσει το πληροφοριακό σύστημα που θα υλοποιήσει την ψηφιακή υποβολή των νέων αναθεωρημένων δελτίων. Θεωρούμε ότι πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό ψηφιακό εργαλείο που -όταν ολοκληρωθεί και υλοποιηθεί- θα δίνει τη δυνατότητα πέραν από τη συγκέντρωση στοιχείων για τις ροές «υλικών-ενέργειας-χρημάτων» στο σύνολο της εξορυκτικής βιομηχανίας και τη λήψη αποφάσεων στρατηγικού χαρακτήρα, επιπλέον δε θα επιτρέπει να καθιερωθούν σταδιακά πολύτιμοι περιβαλλοντικοί δείκτες και δείκτες βιωσιμότητας για τον κλάδο.
Κλείνοντας επιτρέψτε μου να πω ότι ο νέος νόμος αλλά και οι συμπαρομαρτούσες αποφάσεις και δράσεις, που διαμορφώθηκαν κυρίως ή με την καθοδήγηση (στην περίπτωση της πλατφόρμας Notify Business) της ΓΔΟΠΥ της Γ. Γραμματείας Εν. και ΟΠΥ του ΥΠΕν, δεν αποτελούν πανάκεια ούτε αυτοσκοπό. Αποτελούν όμως ένα εργαλείο που θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε τη δυναμική του και να περιορίσουμε το δυνατόν τις αδυναμίες του προς όφελος του πολίτη και της επιχειρηματικότητας. Σε αυτό το τελευταίο πρέπει να συμβάλουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι.
Ερώτηση 2. Ποιά είναι η άποψή σας για τον τομέα των μαρμάρων, έχει βελτιωθεί το αδειοδοτικό σύστημα μετά τον Ν.4512; Και ακόμη θα ενταχθούν τελικά στον αναπτυξιακό νόμο τα μάρμαρα, όπως έχει αιτηθεί κατ’ επανάληψη ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας Θράκης (ΣΕΜΜΘ);
Γενικά για τον τομέα των μαρμάρων θα έλεγα ότι οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Αν ο μεταλλευτικός τομέας θεωρείται στο σύνολό του εξωστρεφής και με ρυθμούς ανάπτυξης που υπερβαίνουν τους μέσους ρυθμούς της εθνικής οικονομίας, τι να πει κανείς για τον τομέα των μαρμάρων; Η ελληνική βιομηχανία μαρμάρου επιδεικνύοντας επιχειρησιακή ετοιμότητα και γρήγορα αντανακλαστικά, υιοθέτησε μια καθαρά εξωστρεφή στρατηγική η οποία μέσα σε μια δεκαετία και παρά τον έντονο ανταγωνισμό, την ανέδειξε ως μια από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές δυνάμεις στον κόσμο. Πράγματι, τα τελευταία δέκα χρόνια, επιτυγχάνοντας ετήσιους ρυθμούς πάνω από 10%, ο τομέας τριπλασίασε τις εξαγωγές του, αυξάνοντας παράλληλα τους προορισμούς και διατηρώντας επίσης τις τιμές σε υψηλά επίπεδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η χρονιά του 2017 που σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ΓΔΟΠΥ του ΥΠΕΝ, οι εξαγωγές άγγιξαν τα 400 εκατ. (σε ένα σύνολο 1 δις. για όλον τον εξορυκτικό τομέα) καθιστώντας την Ελλάδα τρίτη δύναμη στον κόσμο στις εξαγωγές (ακατέργαστου) μαρμάρου! Με τις επιδόσεις αυτές ο τομέας μαρμάρου συνιστά μια ελπίδα μέσα στην οικονομική κρίση.
Ως προς το αδειοδοτικό, ας πούμε καταρχήν για την δική μας αρμοδιότητα, δηλ. την αξιολόγηση/έγκριση των τεχνικών μελετών. Η έγκριση των τεχνικών μελετών για τα λατομεία μαρμάρων προωθείται από την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ απρόσκοπτα και χωρίς καθυστέρηση, άμεσα -κατά το δυνατόν- στην περίπτωση που έχει εκδοθεί η προαπαιτούμενη ΑΕΠΟ. Ειδικότερα, οι μελέτες για τα υπόγεια λατομεία μαρμάρου είτε στον Βώλακα Δράμας είτε σε άλλες θέσεις της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας-Θράκης, της Θάσου συμπεριλαμβανομένης, προχωρούν επίσης κανονικά αλλά και με σχολαστικότητα, ακριβώς λόγω των σημαντικών ζητημάτων που τίθενται και ως προς το σχεδιασμό αλλά και την ασφάλεια τέτοιων εκμεταλλεύσεων. Ξέρετε, η υπόγεια εκμετάλλευση είναι κάτι πρωτοπόρο για τον τόπο μας και τον τομέα του μαρμάρου και είναι δυνατόν να εφαρμοστεί τόσο για την αύξηση της αποληψιμότητας του μαρμαροφόρου κοιτάσματος αλλά και για κατεξοχήν περιβαλλοντικούς λόγους. Επίσης, μπορεί να προσφέρει τη δυνατότητα υψηλών επιδόσεων ασφαλείας της εργασίας, εντούτοις θα πρέπει να εξετάζεται σχολαστικά η τεκτονική συμπεριφορά του μαρμαροφόρου πετρώματος και να παίρνονται μέτρα με συνεχή καταγραφή κρίσιμων μεγεθών από όργανα παρακολούθησης.
Γενικότερα, με τον νέο νόμο δεν υπάρχει πλέον το καθεστώς της αβεβαιότητας ως προς τον συνολικό χρόνο αδειοδότησης των λατομείων ο οποίος πλέον σε κάθε περίπτωση μπορεί να επεκταθεί μέχρι τα 70 έτη και ακόμη η σύμβαση μίσθωσης για τα δημόσια λατομεία επέχει θέση άδειας εκμετάλλευσης. Επίσης εξορθολογίζονται αρκετά ζητήματα και τίθενται σε ενιαία βάση, όπως πχ. τα μισθώματα, τέλη, εγγυητικές, πρόστιμα τα οποία σε μεγάλο βαθμό παραμετροποιούνται ώστε να μην προκαλούν σύγχυση. Τέλος, πέραν της συγκέντρωσης πολλών αποσπασματικών διατάξεων σε μια ενιαία διάταξη νόμου, καταργήθηκαν διατάξεις που επί χρόνια ταλάνιζαν τον τομέα ευνοώντας την παραβατικότητα.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι η διενέργεια ερευνητικών εργασιών για το μάρμαρο, εντάσσεται πλέον στο σύνολό της μόνο σε καθεστώς ΠΠΔ (Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις) ως προς την περιβαλλοντική αδειοδότηση και σε καμία περίπτωση σε ΑΕΠΟ (Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων), πράγμα που απλοποιεί την διαδικασία. Υπάρχει επίσης η γνωστοποίηση για τα ιδιωτικά ή ιδιόκτητα λατομεία που περιορίζει -υπό προϋποθέσεις- τη γραφειοκρατία. Για παράδειγμα, όλες οι εγκαταστάσεις που αφορούν επεξεργασία λατομικών προϊόντων, μπορούν πλέον να λειτουργούν με μια απλή γνωστοποίηση στο notify business, καταργείται δηλαδή η άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας.
Να επισημάνω ακόμη ότι δίνεται πλέον η δυνατότητα της πλήρους μεταβίβασης ενώ μέχρι τώρα επιτρεπόταν να γίνει μόνο εισφορά του λατομικού δικαιώματος εκμεταλλεύσεως. Ως προς τα μισθώματα διατηρείται το καθεστώς του ανώτατου θεμιτού 8% επί της τιμής πώλησης των ογκομαρμάρων και του 50-50 για την απόδοση των μισθωμάτων των δημόσιων λατομείων σε Δημόσιο-ΟΤΑ, ενώ δεν θεσπίστηκαν περαιτέρω τέλη για τα λατομεία μαρμάρων, πλην της ειδικής περίπτωσης του άρθρου 62 παρ. 3 (Πράσινο Ταμείο) για λατομεία άνω των 40 ετών, η οποία άλλωστε προϋπήρχε. Η κατηγορία των λατομείων μαρμάρων, είναι η μόνη κατηγορία λατομείων που συνεχίζει να μην επιβαρύνεται με ειδικά τέλη. Μολαταύτα, η συμβολή τους στα άμεσα έσοδα της πολιτείας από μισθώματα υπερέβη για το 2017, τα 7,5 εκατ. € (άλλα τόσα μπήκαν στα ταμεία των κατά τόπους ΟΤΑ), ενώ τα αντίστοιχα μισθώματα από τα δημόσια λατομεία αδρανών για το ίδιο έτος δεν ξεπέρασαν τα 4,5 εκατ. € και των δημόσιων μεταλλείων/ενεργειακών ορυκτών που παραδοσιακά είχαν μεγαλύτερη συμβολή, παρέμειναν στα ίδια ετήσια επίπεδα 5-5.5 εκατ. € (δεν συμπεριλαμβάνονται τα τέλη) (στοιχεία ΓΔΟΠΥ ΥΠΕΝ). Εννοείται ότι τα μεγάλα οφέλη δεν προέρχονται από τα μισθώματα, αλλά από την αύξηση στην απασχόληση και την συνεισφορά στην εθνική οικονομία και την ανάπτυξη, ειδικότερα την περιφερειακή.
Εντούτοις, για να απαντήσω πλήρως στο ερώτημά σας για το αδειοδοτικό, επιτρέψτε μου να πω ότι ο εκσυγχρονισμός και η απλοποίηση της νομοθεσίας για την αδειοδότηση είναι μια δυναμική διαδικασία που θα πρέπει να την παρακολουθούμε συνεχώς, ειδικά όταν πρόκειται για έναν τόσο διεισδυτικό και δύσκολο τομέα. Ο Ν.4512 είναι στην ορθή κατεύθυνση, εντούτοις, συνεχίζουν να υπάρχουν διάφορα ζητήματα που προέρχονται κυρίως από την -κατά περίπτωση- εφαρμογή της περιβαλλοντικής και δασικής νομοθεσίας και οι οποίες προσαυξάνουν τον συνολικό χρόνο για την αδειοδότηση Ετσι πχ. για τις Η/Μ εγκαταστάσεις που προανέφερα ότι καταργήθηκαν οι άδειες εγκατάστασης-λειτουργίας, εννοείται ότι θα πρέπει να διαθέτουν περιβαλλοντικούς όρους, άδειες διαχείρισης αποβλήτων (αν απαιτείται) κλπ. Αν λοιπόν αυτές καθυστερούν να εκδοθούν, αυτό συμπαρασύρει το σύνολο και το ίδιο ισχύει και για την ίδια την κατεξοχήν αδειοδότηση του λατομικού χώρου, αν καθυστερεί η προαπαιτούμενη περιβαλλοντική αδειοδότηση. Ανάλογα ζητήματα προκύπτουν και από την εφαρμογή της ΥΑ 15277/2012 που αφορά τις διαδικασίες για την ενσωμάτωση της έγκρισης επέμβασης στις ΑΕΠΟ ή στις ΠΠΔ, επί εκτάσεων δασικού χαρακτήρα, την καταβολή του ανταλλάγματος χρήσης, και τις προϋποθέσεις εγκατάστασης του δικαιούχου/ενδιαφερομένου στην δασική έκταση.
Πάντως υπάρχουν Περιφέρειες και ΑΔ της Χώρας που η γραφειοκρατία έχει περιοριστεί σημαντικά, χωρίς να παρακάμπτεται επί της ουσίας η αρχή της νομιμότητας και κυρίως χωρίς να διακυβεύεται το περιβαλλοντικό αγαθό που είναι αδιαπραγμάτευτο. Κατά την άποψή μου, δεν απαιτούν τα πάντα θεσμικές αλλαγές και δεν λύνονται όλα τα θέματα με «τροπολογίες» που ζητούνται αφειδώς από τους εμπλεκόμενους. Πρώτα πρέπει να εξαντλείται η εφαρμογή ορθών διοικητικών πρακτικών που περιορίζουν τη γραφειοκρατία και αυξάνουν την αποδοτικότητα πόρων της διοίκησης. Η επιλογή της θεσμικής αλλαγής είναι το τελικό στάδιο όταν κάτι δεν μπορεί να διορθωθεί διαφορετικά.
Τέλος, αναφορικά με το ερώτημα για την ένταξη στον αναπτυξιακό νόμο, που αποτελεί αίτημα των εξορυκτικών επιχειρήσεων μαρμάρων και του ΣΕΜΜΘ, το ΥΠΕΝ επεξεργάζεται πρόταση ένταξης του σημαντικού αυτού αναπτυξιακού τομέα, με επιλέξιμες δράσεις επενδυτικών σχεδίων που αφορούν είτε την κατεξοχήν εξορυκτική διαδικασία είτε τη διαδικασία επεξεργασίας των πρωτογενών προϊόντων, οι οποίες όμως θα στοχεύουν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και θα συμβάλλουν στην καινοτομία, την κυκλική οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Είναι άλλωστε στους βασικούς στόχους του αναπτυξιακού Ν. 4399/2016 όπως ισχύει, η ενίσχυση εφαρμογών έρευνας και ανάπτυξης που καλύπτουν ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της κυκλικής οικονομίας (πχ. νέα υλικά, «πράσινα» ορυκτά, εξοικονόμηση πόρων, επωφελής διαχείριση παραπροϊόντων και αποβλήτων κλπ) και με τελικό στόχο την αύξηση της συμβολής του κλάδου στην αναπτυξιακή πορεία του τόπου.
Stonenews.eu
