9+1 ερωτήσεις-απαντήσεις για το μάρμαρο

1. Τι είναι το μάρμαρο; Η λέξη «μάρμαρο» προέρχεται από το αρχαιοελληνικό «μαρμαίρω» που σημαίνει «λάμπω». Το μάρμαρο είναι ένα φυσικό κρυσταλλικό πέτρωμα. Χρησιμοποιείται κυρίως στις δαπεδοστρώσεις (εσωτερικές και εξωτερικές) και στις επενδύσεις των προσόψεων των κτηρίων, στην γλυπτική για την δημιουργία αγαλμάτων, προτομών και άλλων γλυπτών ενώ τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται αρκετά από τους αρχιτέκτονες σε διάφορες εφαρμογές διακόσμησης π.χ. μαρμάρινα τραπέζια και φωτιστικά αλλά και σε διάφορα μικροαντικείμενα καθημερινής χρήσης όπως οι δίσκοι σερβιρίσματος, τα πιάτα κλπ.

2. Πως δημιουργήθηκε το μάρμαρο; Το μάρμαρο γεωλογικά ανήκει στην κατηγορία των μεταμορφωμένων πετρωμάτων και προήλθε από την μεταμόρφωση των ασβεστόλιθων (ιζηματογενή ανθρακικά πετρώματα) όταν αυτοί εκτέθηκαν σε έντονες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας μέσα στην Γη. Το βασικό ορυκτό συστατικό του μαρμάρου είναι ο ασβεστίτης (CaCO3) ενώ μπορεί να περιέχει και αργιλικά ορυκτά, δολομίτη, αιματίτη, κλπ. Η παρουσία αυτών των ορυκτών στην σύσταση ενός μαρμάρου επηρεάζει άμεσα και διαμορφώνει το τελικό χρώμα του. Για παράδειγμα, τα μαύρα, πράσινα, κόκκινα κλπ. μάρμαρα περιέχουν στην σύστασή τους οργανικές προσμίξεις ή οξείδια του σιδήρου τα οποία τους προσδίδουν αυτό το τελικό τους χρώμα.

3. Πως εξορύσσεται το μάρμαρο; Το μάρμαρο εξορύσσεται με επιφανειακές και υπόγειες μεθόδους εκμετάλλευσης στα βουνά εκείνα όπου υπάρχουν τα μαρμαροφόρα κοιτάσματα. Η εξόρυξη γίνεται με σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό-και όπου απαιτείται με χειρωνακτική εργασία-από εξειδικευμένους εργάτες και λατόμους οι οποίοι εφαρμόζουν ειδικές μεθόδους λατόμευσης. Η επιφανειακή εξόρυξη του μαρμάρου γίνεται κυρίως με χρήση συρματοκοπής ενώ η υπόγεια με χρήση ειδικών αλυσοπρίονων. Αρχικά, κόβονται όγκοι πολύ μεγάλων διαστάσεων από το κοίτασμα και αφού αποκολληθούν, μετακινούνται ώστε να κοπούν σε μικρότερους όγκους. Στην συνέχεια, οι όγκοι αυτοί μεταφέρονται στα σχιστήρια μαρμάρου για να διαμορφωθούν σε εμπορεύσιμες πλάκες επιθυμητών διαστάσεων. Τελικά, οι πλάκες αυτές κόβονται και διαμορφώνονται ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του πελάτη.

4. Γιατί να επιλέξει κάποιος το μάρμαρο; Τομάρμαρο είναι ένα φυσικό διακοσμητικό πέτρωμα. Δημιουργήθηκε πριν από δεκάδες εκ. γεωλογικά χρόνια σε πολύ μεγάλα βάθη στο εσωτερικό της Γης και αυτό είχε ωςαποτέλεσμα να αποκτήσει πολύ καλές φυσικές και μηχανικές ιδιότητες. Είναι γνωστό πως τα μάρμαρα έχουν πάρα πολύ μεγάλη σκληρότητα και μηχανικές αντοχές (σε θλίψη, κρούση, τριβή κλπ.) σε αντίθεση με άλλα φυσικά υλικά όπως το ξύλο ή διάφορα τεχνητά υλικά όπως τα πλακάκια. Επίσης, οι μοναδικοί και φυσικά ακανόνιστοι χρωματισμοί του μαρμάρου-τα λεγόμενα “νερά”- του προσδίδουν ένα μοναδικό αισθητικό αποτέλεσμα που με τα τεχνητά υλικά (πλακάκια κλπ.) είναι αδύνατο να επιτευχθεί.

5. Γιατί ένα μάρμαρο είναι πιο ακριβό από ένα άλλο και τι διαφορές υπάρχουν ανάμεσά τους; Τα διάφορα είδη μαρμάρων που υπάρχουν στην αγορά δεν είναι ίδια μεταξύ τους. Διαφέρουν αρκετά ως προς τις φυσικές και μηχανικές τους ιδιότητες (χρωματισμός, “νερά”, ασυνέχειες, μηχανική αντοχή, σκληρότητα) και συνεπώς δεν μπορούν να έχουν όλα τα μάρμαρα το ίδιο κόστος εξόρυξης και επεξεργασίας. Ένα πολύ σκληρό μάρμαρο έχει μεγαλύτερα κόστη εξόρυξης, κατεργασίας και διαμόρφωσης από ότι ένα λιγότερο σκληρό καθώς είναι πολύ πιο δύσκολη, χρονοβόρα και δαπανηρή η εξόρυξη και επεξεργασία του (πρωτογενής κοπή στο λατομείο, σχίσιμο όγκου σε πλάκες, τελική διαμόρφωση, στίλβωση κλπ.). Επίσης, η μεγάλη διακύμανση στο κόστος των διάφορων μαρμάρων οφείλεται και στην διαφορετική εμπορική τους ζήτηση αφού το κάθε μάρμαρο ενδείκνυται για συγκεκριμένες χρήσεις και εφαρμογές. Είναι γνωστό πως στην γλυπτική προτιμάται από τους γλύπτες το ολόλευκο μάρμαρο Θάσου λόγω του χρωματισμού και της “καθαρότητάς” του (δεν περιέχει προσμίξεις και είναι τελείως λευκό) αλλά και της δομής των κρυστάλλων του που επιτρέπει την εύκολη σμίλευση. Αντίθετα, στα σκαλοπάτια ενός σπιτιού μπορεί να χρησιμοποιηθεί μάρμαρο Καβάλας αφού δεν υπάρχει απαίτηση να είναι ολόλευκο και λεπτοκρυσταλλικό όπως το μάρμαρο Θάσου.

6. Ποιες είναι οι διαφορές ασβεστιτικών και δολομιτικών μαρμάρων; Τα ασβεστιτικά μάρμαρα αποτελούνται από το ορυκτό ασβεστίτης (CaCO3) ενώ τα δολομιτικά από το ορυκτό δολομίτης (CaMg(CO3)2). Γενικά, τα δολομιτικά μάρμαρα είναι πιο ευάλωτα και ευπαθή από τα ασβεστιτικά και χρησιμοποιούνται κυρίως για επενδύσεις (π.χ. προσόψεων κτηρίων) σε αντίθεση με τα ασβεστιτικά που χρησιμοποιούνται σε όλες τις εφαρμογές. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι τα δολομιτικά μάρμαρα δεν είναι πιο φθηνά από τα ασβεστιτικά. Για παράδειγμα, το ολόλευκο μάρμαρο Θάσου είναι δολομιτικό και παράλληλα ένα από τα πιο ακριβά μάρμαρα στον κόσμο. Η επιλογή του ενός από τα δύο είδη εξαρτάται από την χρήση και την εφαρμογή για την οποία προορίζεται π.χ. δαπεδόστρωση, επένδυση πρόσοψης κτηρίου κλπ. και τις εκάστοτε απαιτούμενες φυσικομηχανικές και διακοσμητικές ιδιότητες.

7. Γιατί είναι απαραίτητη η ρητίνη στα μάρμαρα; To μάρμαρο είναι ένα πορώδες υλικό και εάν κάποια υγρά (καφές, κρασί, χυμός κλπ.) πέσουν στην επιφάνειά του, μπορούν να την διαπεράσουν και να μείνουν διάφορα μόνιμα σημάδια και λεκέδες αλλοιώνοντας έτσι τα διακοσμητικά του χαρακτηριστικά και την εικόνα του. Επίσης, η επιφάνεια του μαρμάρου μπορεί να αποκτήσει μόνιμες στάμπες καιαποχρωματισμούς εάν πέσουν σε αυτή όξινα διαλύματα όπως χυμός λεμονιού, χλωρίνη και άλλα διαβρωτικά και ισχυρά χημικά καθαριστικά. Έτσι, απαιτείται η χρήση ρητίνης η οποία χρησιμεύει ως υλικό στεγανοποίησης και προστασίας της επιφάνειας των μαρμάρων ώστε να αποφευχθούν τα παραπάνω αρνητικά αποτελέσματα (φθορά και αλλοίωση επιφάνειας).

8. Τι διαφορές έχουν τα μάρμαρα που δεν έχουν ρητίνη; Tα μάρμαρα στα οποία δεν έχει χρησιμοποιηθεί ρητίνη είναι πολύ ευάλωτα και εκτεθειμένα στις διάφορες καιρικές συνθήκες (βροχή, χιόνι, ηλιακή ακτινοβολία κλπ.) καθώς και στους διάφορους καθημερινούς βλαπτικούς παράγοντες (καθαριστικά υγρά, ποτά, φαγητά, σκόνη, κλπ.) σε σχέση με εκείνα στα οποία έχει χρησιμοποιηθεί. Για παράδειγμα, αν στην επιφάνεια ενός μαρμάρου χωρίς ρητίνη πέσει λίγο κρασί, αυτό θα διαπεράσει την επιφάνεια του και θα εμποτιστεί στην μάζα του με αποτέλεσμα μόνιμη φθορά και αλλοίωση των διακοσμητικών χαρακτηριστικών του. Επίσης, τα έγχρωμα μάρμαρα, που δεν έχουν ρητίνη, μπορούν να αποχρωματιστούν λόγω της ηλιακής ακτινοβολίας (αν πρόκειται για εξωτερικό χώρο).

9. Πως γίνεται η συντήρηση των μαρμάρων; Η συντήρηση των μαρμάρων θα πρέπει να γίνεται με ήπια καθαριστικά και όχι όξινα όπως χλωρίνη, ξίδι κλπ. Ένα απλό υγρό σφουγγαρίσματος διαλυμένο σε κατάλληλη αναλογία με νερό μπορεί να καθαρίσει και να απολυμάνει την επιφάνεια ενός στιλβωμένου μαρμάρου. Η μακροχρόνια και καθημερινή χρήση διαβρωτικών καθαριστικών (π.χ. χλωρίνη) μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη φθορά του στρώματος ρητίνης που υπάρχει στην επιφάνεια ενός στιλβωμένου μαρμάρου καθιστώντας το ευάλωτο σε φθορά. Επίσης, είναι καλό να σκουπίζουμε τα παπούτσια μας πριν πατήσουμε την επιφάνεια ενός μαρμάρου, ώστε να μην μεταφέρουμε πετραδάκια και διάφορους ρύπους (πχ. λάσπες) που μπορούν να γρατζουνίσουν και να φθείρουν την επιφάνεια του μαρμάρου. Τέλος, αν τυχόν πέσει κάποιο υγρό π.χ. καφές, κρασί, χυμός, κλπ. πρέπει να το σκουπίσουμε αμέσως με λίγο χαρτί ή ένα μαλακό πανί και στην συνέχεια να σφουγγαρίσουμε την επιφάνεια με ένα ήπιο υγρό σφουγγαρίσματος.

[9+1]. Ποιά η σημερινή εικόνα του κλάδου του ελληνικού μαρμάρου; Παρά το ισχυρό πλήγμα που δέχτηκε η Ελληνική μαρμαροβιομηχανία λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, ειδικά το πρώτο εξάμηνο του 2020, ήδη καταφέρνει να ανακάμπτει επανακτώντας σημαντικό μέρος από το χαμένο έδαφος, βλ.
Μελέτη οικονομικής επίδρασης της πανδημίας του COVID-19 στην μαρμαροβιομηχανία. Για την συνέχιση της επιτυχημένης πορείας απαιτείται η σύνταξη στρατηγικού πλάνου ανάπτυξης αλλά και η δημιουργία Brand Name για το ελληνικό μάρμαρο που να αντικατοπτρίζει το σύνολο της ιστορίας του.

Πηγή: www.oryktosploutos.net