Εγγυητικές επιστολές αποκαταστάσεων σε μεταλλευτικούς και λατομικούς χώρους

Eltrak - Cat banner ad

Του κ Χρήστου Καβαλόπουλου Γενικού Διευθυντή του ΣΜΕ

Σημαντικά τα προβλήματα εφαρμογής του Ν. 4512/2018 και των εξειδικευτικών αποφάσεων/εγκυκλίων σχετικά με το θέμα των εγγυητικών επιστολών που αφορούν αποκαταστάσεις μεταλλευτικών και λατομικών χώρων.

Stonetech banner ad
Stonetech banner ad

Ειδικότερα

Λατομεία εντός λατομικών περιοχών.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η νέα υποχρέωση, ήδη λειτουργούντων λατομείων εντός λατομικών περιοχών στην καταβολή σημαντικών χρηματικών ποσών για έκδοση εγγυητικών επιστολών. Αυτό δεν υπήρχε όταν ετίθετο σε δημοπρασία ο λατομικός χώρος.

Πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα ο τρόπος υπολογισμού του ύψους της εγγυητικής επιστολής και η κάλυψη του συνόλου της αποκατάστασης, με βάση τις ΑΕΠΟ, σε βάθος χρόνου (40ετία-70ετία).
Ένα λατομείο εντός λατομικού χώρου που βρίσκεται στην τρίτη δεκαετία λειτουργίας του, καλείται να καλύψει με εγγυητική επιστολή ποσό ίσης αξίας με το 20% του συνολικά προβλεπόμενου κόστους αποκατάστασης ανά έτος, ούτως ώστε εντός 5ετίας να έχει ολοκληρώσει την κάλυψη του 100% του κόστους αποκατάστασης.

Ας πάρουμε ως παράδειγμα μία υπαρκτή περίπτωση λατομείου 400 στρεμμάτων που βρίσκεται στην τρίτη δεκαετία, με άδεια εκμετάλλευσης-μίσθωση που ξεκινά το 2006. Το λατομείο αυτό έχει απολήψιμα αποθέματα που μπορεί να καλύψουν τα 70 χρόνια (προβλεπόμενη διάρκεια από το νόμο 4512/2018).

Βάση τις αποφάσεις του υπουργείου, πρέπει να εκδοθεί εγγυητική επιστολή που θα καλύπτει το συνολικό ποσό της αποκατάστασης έως το έτος 2076.
Αυτό μεταφράζεται ότι θα πρέπει να προσκομίσουν μία εγγυητική επιστολή που θα καλύπτουν σταδιακά το 20% του συνόλου της δαπάνης αποκατάστασης μέχρι το 2024 και στη συνέχεια εγγυητική επιστολή αορίστου χρόνου που θα εξασφαλίζει το Δημόσιο για 52 χρόνια έως το 2076.

Ήδη με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις από τις Περιφέρειες ότι η δαπάνη αποκατάστασης πρέπει να υπολογίζεται με βάση το «τιμολόγιο πρασίνου», με τιμές δημοσίου ως να ανατίθεται εργολαβικά το έργο από το Δημόσιο (κόστος αποκατάστασης προσαυξημένο με 18% εργολαβική αποζημίωση και 15% απρόβλεπτα), οδηγεί στις ανανεώσεις ΜΠΕ, να τίθεται ως λογικό κόστος αποκατάστασης ανά στρέμμα, το υπέρογκο ποσό των 2000 ευρώ. Στο παράδειγμα μας αυτό, σημαίνει 800.000 ευρώ κόστος αποκατάστασης.

ειδή πολλές λατομικές επιχειρήσεις είναι μικρομεσαίας κλίμακας και οι εγγυητικές επιστολές αορίστου χρόνου για τα πιστωτικά ιδρύματα, θεωρούνται ισάξιας χρηματοδότησης/δανειοδότησης της επιχείρησης, η μέση προμήθεια σήμερα αποτιμάται σε 3% ανά έτος, δηλαδή 24.000 ευρώ ανά έτος. Στο σύνολο των 70 ετών για τη λειτουργία του λατομείου, θα καταβληθούν 24.000 ευρώ για την πενταετία 2019-2024 και επιπλέον 1.248.000 ευρώ (52*24.000) για τα υπόλοιπα 52 χρόνια, δηλαδή το συνολικό κόστος εγγυητικών επιστολών για τη διάρκεια του λατομείου ανέρχεται σε 1.272.000 ευρώ.

Με κανονικές τιμές αποκατάστασης και όχι εργολαβίας δημοσίου η αποκατάσταση των 400 στρεμμάτων, δεν θα κοστίσει παραπάνω από 500.000 ευρώ.

Με βάση τα προηγούμενα, προκύπτει ότι οι εγγυητικές θα είναι υπερδιπλάσιου κόστους από το πραγματικό κόστος αποκατάστασης.

Σημειώνουμε επίσης το πρόσθετο κόστος του 1% επί των πωλήσεων, μετά το πέρας της 40ετίας που κατατίθεται στο πράσινο ταμείο.

Επισημαίνουμε επίσης ότι για τα λατομεία εντός λατομικών περιοχών, πριν το Ν. 4512/2018,όταν δημοπρατούντο οι διάφορες περιοχές, δεν υπήρχε τίποτα από όλα αυτά. Έρχονται εκ των υστέρων των δημοπρασιών που καθόρισαν τα μισθώματα αλλά και την εκδήλωση ενδιαφέροντος των λατομικών επιχειρήσεων.

Λατομεία εκτός λατομικών περιοχών

Τα λατομεία αυτά ήταν μεγαλύτερα των 250 στρεμμάτων και αδειοδοτούντο περιβαλλοντικά από τη ΔΙΠΑ, η οποία υπολογίζει κατά διαφορετικό τρόπο το μέγεθος των εγγυητικών επιστολών μέσω του οποίου προέκυπταν σημαντικά μικρότερα κόστη για την έκδοσή τους. Ομοίως, με διαφορετικό τρόπο προσέγγιζε τη μείωση των εκτάσεων, εάν είχε συμβεί αποκατάσταση.

Σήμερα με τον 4512/2018 ένα λατομείο τρίτης δεκαετίας, καλείται να καλύψει το σύνολο της δαπάνης αποκατάστασης (όπως αυτή υπολογίζεται) από τις ΑΕΠΟ και όπως θα υπολογίζεται για τη λειτουργία του λατομείου στις επόμενες δεκαετίες (αναφερθήκαμε προηγούμενα). Η απόφαση 2909/19-6-2018 άρθρο 7 παρ. 1 αναφέρει ότι η παλιά εγγυητική πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Αυτό σημαίνει άμεση κάλυψη του αντίστοιχου ποσού χωρίς τις κατανομές που προβλέπονται για εντός Λ.Π.

Παρά το γεγονός ότι ο νόμος προβλέπει επιτροπές ελέγχου-παραλαβής αποκατεστημένων, όπως και η απόφαση 2909/19-7-2018 προβλέπει μείωση εκτάσεων και διαφοροποίηση εγγυητικών σε περίπτωση που έχει πραγματοποιηθεί κάποια αποκατάσταση, μέχρι σήμερα ούτε συστήνονται επιτροπές, ούτε πολύ περισσότερο παραλαμβάνουν αποκατεστημένες εκτάσεις, πριν να έχει ολοκληρωθεί η εκμετάλλευση του πόρου και η πλήρης αποκατάσταση του τοπίου.

Συνηθέστατο είναι ότι δεν παραλαμβάνονται ούτε τα λατομεία που έχουν πλήρως αποκατασταθεί, με πλήρη και ανεπτυγμένη δασική φυτική κάλυψη όπως πχ το λατομείο της Ανάβρας της ΑΓΕΤ.

Επιφανειακά μεταλλεία

Επίσης και σε αυτήν την περίπτωση, η κάλυψη του κόστους της αποκατάστασης κατά τα 2/3 ή 3/3 (οι περισσότερες των περιπτώσεων), σε βάθος 5ετίας, θεωρείται σημαντικότατη επιβάρυνση.

Τι προτείνουμε

  • Αντικειμενικό υπολογισμό από το ΥΠΕΝ, με εργοταξιακά κριτήρια του κόστους της αποκατάστασης ανά στρέμμα
  • Έλεγχο και ενεργοποίηση από το ΥΠΕΝ διαδικασιών παραλαβής αποκατεστημένων εκτάσεων ακόμη και πριν την ολοκλήρωση του έργου (θετικό ποσοστό ΥΑ ΦΕΚ 244 Β/2001)
  • Τροποποίηση του νόμου για το καθεστώς των εγγυητικών ώστε να αντιμετωπιστούν τα σημερινά προβλήματα
  • Μία πρώτη διορθωτική παρέμβαση που δεν ανατρέπει σημαντικά τις υπάρχουσες προβλεπόμενες διατάξεις είναι να επιμηκυνθεί η κάλυψη του κόστους της αποκατάστασης, με βάση την κατανομή 1/3, 2/3, 3/3, ανάλογα με τις δεκαετίες λειτουργίας, όχι σε βάθος 5ετίας αλλά 20ετίας