Ο βασικός νόμος ο οποίος ρυθμίζει την μεταλλευτική δραστηριότητα είναι το Ν.Δ. 210/73, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
- Μεταλλευτικός Κώδικας [ΝΔ 210/1973 ΦΕΚ277/Α/1973 (05-10-1973) “Περί Μεταλλευτικού Κώδικος”]
- Ν. 274/1976 (ΦΕΚ 50/Α`/6.3.1976) Περί τροποποιήσεως του Μεταλλευτικού Κώδικος.
Το 1861 εκδόθηκε ο πρώτος νόμος «περί μεταλλείων», που έθετε για πρώτη φορά κανόνες για τη λειτουργία των μεταλλείων. Μετά το 1861 οι χρονικοί σταθμοί για τη θέσπιση κανόνων δικαίου για τη μεταλλεία ήταν το 1910 με το νόμο ΓΦΚΔ «περί μεταλλείων» και το 1973 με το ν.δ.210 που προαναφέρθηκε και ισχύει μέχρι και σήμερα. Επίσης, το 1964 εκδόθηκε το ν.δ.4433 (ΦΕΚ 219/τεύχος Α΄) με τίτλο «Περί μεταλλευτικών ερευνών του Δημοσίου και άλλων τινών μεταλλευτικών διατάξεων), με το οποίο ρυθμίζεται έως και σήμερα η μεταλλευτική έρευνα του Δημοσίου. Με το διάταγμα αυτό ουσιαστικά ορίζεται ο τρόπος δημιουργίας των “δημοσίων μεταλλείων”.
Στο ΝΔ 210/1973, περιγράφεται κυρίως η διαδικασία απόκτησης του μεταλλευτικού δικαιώματος και όχι οι προϋποθέσεις και οι κανόνες άσκησης αυτού του δικαιώματος, θέματα με τα οποία θα ασχοληθούμε σε επόμενο δημοσίευμα.
Για την λειτουργία ενός μεταλλείου (ή/και ορυχείου ενεργειακών ορυκτών κλπ) δεν προβλέπεται, από τις ισχύουσες διατάξεις, η έκδοση διακριτής διοικητικής πράξης ως «άδεια εκμετάλλευσης», κάτι που ισχύει για την περίπτωση αδειοδότησης των λατομικών ορυκτών.
Μεταγενέστερα εκδοθείσες διατάξεις προβλέπουν την έκδοση απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (AEΠΟ) καθώς και την έγκριση τεχνικής μελέτης (ΤΜ) εκμετάλλευσης μεταλλείου και αυτές οι δύο διοικητικές πράξεις αποτελούν σωρρευτικά τις βασικές προϋποθέσεις για την άσκηση του μεταλλευτικού δικαιώματος που έχει ήδη χορηγηθεί.
Η βασική διαφορά από τα λατομικά ορυκτά είναι ότι το μεταλλευτικό δικαίωμα ΔΕΝ ανήκει στον ιδιοκτήτη της εδαφικής έκτασης, αλλά παραχωρείται από το Ελληνικό Δημόσιο, ανεξάρτητα από το σε ποιον ανήκει η κυριότητα του εδάφους, σε αυτόν που διενήργησε επιτυχώς μεταλλευτική έρευνα. Πρόκειται λοιπόν για ένα «ιδιότυπο» εμπράγματο δικαίωμα, με δυνατότητα να μεταγράφεται, να κληρονομείται και να μεταβιβάζεται ή και να πωλείται ακόμα με δημοπρασία, η οποιαδήποτε όμως μεταβίβαση (με την εξαίρεση της αναγνώρισης κληρονόμων), ισχύει ΜΟΝΟ μετά από έγκριση του αρμοδίου Υπουργού, ήτοι του ΥΠΕΝ.
Οι χώροι για τους οποίους έχει παραχωρηθεί το μεταλλευτικό δικαίωμα σε ιδιώτες ονομάζονται Παραχωρήσεις Μεταλλείων (ΠΜ), ενώ οι χώροι για τους οποίους το δημόσιο κατέχει το μεταλλευτικό δικαίωμα ονομάζονται Δημόσιοι Μεταλλευτικοί Χώροι (ΔΜΧ) και το Δημόσιο μπορεί να ασκήσει το δικαίωμά του είτε με αυτεπιστασία είτε με εκμίσθωση, μετά την διενέργεια πλειοδοτικού διαγωνισμού ή ακόμα και απ΄ευθείας σε ειδικές περιπτώσεις, όπως ο νόμος ορίζει.
Για την απόκτηση του μεταλλευτικού δικαιώματος (Παραχώρηση Μεταλλείου) θα πρέπει να έχουν προηγηθεί αισίως ερευνητικές εργασίες στον υπό εξέταση χώρο και άρα θα πρέπει να έχει εκδοθεί Άδεια Μεταλλευτικών Ερευνών (ΑΜΕ). Επισημαίνεται μια ακόμη διαφορά σε σχέση με τα λατομικά ορυκτά, ότι δηλ. τόσο η άδεια μεταλλευτικών ερευνών όσο και η Παραχώρηση Μεταλλείου αναφέρονται σε ευρείες εκτάσεις, ήτοι από 5.000 μέχρι 10.000 στρέμματα.
Άδεια μεταλλευτικών ερευνών (ΑΜΕ)-Διαδικασία έκδοσης
Η άδεια μεταλλευτικών ερευνών εκδίδεται από τον οικείο Περιφερειάρχη μετά από αίτηση και έλεγχο των προβλεπόμενων δικαιολογητικών, καθώς και έλεγχο του εάν η αιτούμενη έκταση δεσμεύεται/επικαλύπτεται από τυχόν άλλες αιτήσεις ή εκδοθείσες άδειες (ΑΜΕ) ή παραχωρήσεις ή δικαιώματα του δημοσίου.
Ο κάτοχος του δικαιώματος της άδειας μεταλλευτικών ερευνών, αφού προσδιορίσει το τμήμα της έκτασης στο οποίο θα διενεργήσει τις ερευνητικές εργασίες και αποκτήσει την απαραίτητη έγκριση περιβαλλοντικών όρων και έγκριση τεχνικής μελέτης έρευνας για την εν λόγω έκταση, εκτελεί τις προβλεπόμενες εργασίες, εντός του χρόνου ισχύος της ΑΜΕ, ο οποίος ορίζεται σε 3 έτη.
Παραχώρηση μεταλλευτικού δικαιώματος (Π.Μ.)-Διαδικασία
Κάθε Παραχώρηση Μεταλλείου είναι συνδεδεμένη με ένα και μοναδικό τίτλο κυριότητας, που είναι το Προεδρικό Διάταγμα σύστασης της μεταλλειοκτησίας. Ο τίτλος αναφέρεται σε συγκεκριμένες συντεταγμένες αλλά και συγκεκριμένη χρονική διάρκεια 50 ετών με δυνατότητα παράτασης για δύο επιπλέον 25ετίες, σύμφωνα με το ΜΚ.
Για την έκδοση του Π.Δ. της παραχώρησης του μεταλλευτικού δικαιώματος, υποβάλλεται στον οικείο Περιφερειάρχη σχετικό αίτημα, συνοδευόμενο από οικονομοτεχνική μελέτη συνταχθείσα με βάση τα αποτελέσματα των πραγματοποιηθεισών ερευνητικών εργασιών και περιγραφή του προτεινόμενου επενδυτικού σχεδίου. H αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας ελέγχει κατ΄αρχήν το εάν ο αιτούμενος χώρος βρίσκεται μέσα στα εδαφικά όρια της χορηγηθείσας ΑΜΕ και διαβιβάζει τον φάκελο στον υπουργό ΠΕΝ προκειμένου να διακριβωθεί (μέσω του ΙΓΜΕ) η ακρίβεια και επάρκεια της μελέτης που συνοδεύει την αίτηση.
Με την προϋπόθεση ότι, σύμφωνα με την γνώμη του ΙΓΜΕ αλλά και της αρμόδιας Δ/νσης του υπουργείου ΠΕΝ, η υποβληθείσα μελέτη θεωρείται επαρκής και ακριβής, ο φάκελος επανέρχεται στον Περιφερειάρχη προκειμένου να προωθηθεί η τυπική διαδικασία έκδοσης προκήρυξης και υποβολής τυχόν ενστάσεων. Μετά το πέρας και αυτής της διαδικασίας ο φάκελος διαβιβάζεται στον υπουργό ΠΕΝ για έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος περί ΠΜ.
Μετά την έκδοση του Π.Δ. ο μεταλλειοκτήτης, θα πρέπει να προσδιορίσει την έκταση εντός της οποίας πρόκειται να πραγματοποιήσει εξορυκτικές εργασίες και για την οποία θα πρέπει να εκδοθεί η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) και απόφαση έγκρισης τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης (ΤΜ), οπότε εν συνεχεία δύναται να ξεκινήσει τις εργασίες εκμετάλλευσης του μεταλλευτικού χώρου στη συγκεκριμένη έκταση.
Πηγή: www.oryktosploutos.net