Δρ. Αθανάσιος Αποστολίκας, Διευθυντής Γεωλογικών – Μεταλλευτικών Ερευνών ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ
Η παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία προετοιμάζεται για τη μεγάλη αλλαγή, που δεν είναι άλλη από την παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Ο ηγέτης ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla, κατασκευάζει το πρώτο του ευρωπαϊκό εργοστάσιο παραγωγής αυτοκινήτων και μπαταριών στη Γερμανία, αλλά εκτιμάται ότι τα επόμενα χρόνια θα χάσει την πρωτοκαθεδρία τoυ και αυτό θα οφείλεται στο γεγονός ότι το σύνολο πλέον των αυτοκινητοβιομηχανιών έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους προς την ηλεκτροκίνηση.
Η μια μετά την άλλη οι αυτοκινητοβιομηχανίες ανακοινώνουν τεράστιες επενδύσεις, μεγάλοι κατασκευαστές δηλώνουν ότι στην Ευρώπη σταδιακά μετά το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας θα οδηγηθούμε 100% σε ηλεκτροκίνηση και θα σταματήσουν να πωλούν αυτοκίνητα με οποιαδήποτε μορφή κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Παράλληλα ο τομέας της ενέργειας στρέφεται προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεδομένου ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως αυτή σήμερα αποτυπώνεται, θα προέλθει κυρίως από την ηλιακή και την αιολική ενέργεια και αυτό θα οδηγήσει σε αναζήτηση τρόπων αποθήκευσής της.
Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι προφανές ότι θα αναδείξει τον τομέα των μπαταριών σε καθοριστικό παράγοντα.
Σήμερα η κατασκευή μπαταριών κυριαρχείται από εταιρείες που βρίσκονται στην Κίνα, Ιαπωνία και Νότια Κορέα. Στον αντίποδα για την ΕΕ, στα πλαίσια της πράσινης συμφωνίας και των προκλήσεων που προκύπτουν για το περιβάλλον, η ανάπτυξη και η παραγωγή μπαταριών αποτελούν στρατηγική επιλογή και για το λόγο αυτό επιδοτεί την παραγωγή τους.
Η συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη μπαταριών θα οδηγήσει, σύμφωνα με τις προβλέψεις, σε ταυτόχρονη αύξηση της ζήτησης των απαραίτητων για την κατασκευή τους πρώτων υλών, όπως το λίθιο, το κοβάλτιο και το νικέλιο.
Συνεπώς, μία από τις προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση αυτής της μετάβασης είναι η διασφάλιση πρόσβασης της ΕΕ στις κρίσιμες αυτές πρώτες ύλες. Η πρόσβαση αυτή μπορεί να επιτευχθεί από πλούσιες σε πόρους χώρες εκτός της ΕΕ, καθώς και από ένα μέρος ευρωπαϊκών πηγών πρώτων υλών.
Η παγκόσμια κατανάλωση νικελίου το 2020 ανήλθε περίπου σε 2.250.000 τόνους, εκ των οποίων το 70% καταναλώθηκε για την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα και μόνο 92.000 τόνοι στον τομέα των μπαταριών. Το 2040 μελέτες εκτιμούν ότι οι ανάγκες θα φθάσουν τα 5.000.000 τόνους και η χρήση από τη βιομηχανία παραγωγής μπαταριών θα εκτιναχθεί στους 2.800.000 τόνους.
Σήμερα η προμήθεια λιθίου στην ΕΕ προέρχεται κυρίως από την Χιλή (78%). Εντός της ΕΕ, παραγωγή λιθίου πραγματοποιείται στην Πορτογαλία, ενώ αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Σερβία, η Ισπανία, η Φινλανδία, η Αυστρία και η Γαλλία έχουν αποθέματα και σε ορισμένες βρίσκονται ήδη έργα παραγωγής σε εξέλιξη.
Όσον αφορά το κοβάλτιο, το 55% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από το Κονγκό, ενώ στην ΕΕ η μοναδική χώρα παραγωγής κοβαλτίου είναι η Φινλανδία.
Από πρόσφατες μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν και Έλληνες επιστήμονες, καταγράφηκαν τα κοιτάσματα κοβαλτίου στην Ευρώπη και πολλά από αυτά, όπως είναι γνωστό, βρίσκονται και στην Ελλάδα. Στη Σκανδιναβία ορισμένα έργα βρίσκονται ήδη σε φάση ανάπτυξης και αναμένεται να τεθούν σύντομα σε παραγωγική διαδικασία. Το ίδιο θα πρέπει να συμβεί και στην Ελλάδα με τα αντίστοιχα κοιτάσματα κοβαλτίου.
Τέλος, για το νικέλιο είναι γνωστό ότι στην Ευρώπη, σημαντικοί παραγωγοί είναι η Ελλάδα, η Ρωσία, η Φινλανδία, η Βόρειος Μακεδονία, το Κόσοβο, και η Ουκρανία και τα τελευταία χρόνια εισήλθε στην παραγωγή νικελίου και η Τουρκία. Ορισμένες χώρες έχουν πρωτογενή παραγωγή μεταλλευμάτων νικελίου, όπως η Ελλάδα, ενώ οι περισσότερες χώρες εισάγουν την πρώτη ύλη από τρίτες.
Η διαφαινόμενη δυναμική εξέλιξη της ζήτησης νικελίου τα επόμενα χρόνια, στα πλαίσια της μετάβασης του τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας προς την ηλεκτροκίνηση και παράλληλα η ανάγκη αποθήκευσης της ενέργειας από ΑΠΕ, όπως επίσης και η γενικότερη θετική πρόβλεψη της παγκόσμιας αγοράς για όλες τις χρήσεις του, φαίνεται να αποτελούν μονόδρομο για την πορεία της βιομηχανίας νικελίου της χώρας μας.
