Οχι, η Κίνα δεν είναι καταδικασμένη σε νέα κρίση

Eltrak - Cat banner ad

Tου 

Από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 και μετά ειδήμονες επιχείρησαν να μαντέψουν ποια χώρα θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την επόμενη κατάρρευση. Την περασμένη εβδομάδα, η Κίνα φαινόταν να έχει θέσει ισχυρή υποψηφιότητα, καθώς οι ανά τον κόσμο αγορές πανικοβλήθηκαν από τους κινδύνους που εγείρει η επιβράδυνση της οικονομίας της. Οι φόβοι αυτοί, παρότι πραγματικοί, είναι υπερβολικοί.

Stonetech banner ad
Stonetech banner ad

Γνωρίζουμε πολλά περισσότερα σήμερα για τους παράγοντες που συμβάλλουν στις οικονομικές κρίσεις από ό,τι στο παρελθόν. Όσες χώρες υπήρξαν θύματα κρίσης παρουσίαζαν αυξημένους παράγοντες κινδύνου, όπως ταχεία πιστωτική επέκταση, μη υγιή δημόσια οικονομικά και φούσκες. Οι κίνδυνοι αυτοί κλιμακώνονται όταν αναπτύσσονται ο ένας σε συνδυασμό με τον άλλον.

Η Κίνα του σήμερα πάσχει σίγουρα από πολλούς από αυτούς. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών προειδοποίησε ότι η κινεζική πιστωτική επέκταση από το 2008 αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες επεκτάσεις στη σύγχρονη οικονομική ιστορία. Ο κινεζικός λόγος των χορηγήσεων προς το ΑΕΠ, ένας βασικός δείκτης που μετρά τις τραπεζικές πιέσεις, βρίσκεται στο παγκόσμιο ιστορικό υψηλό του 25,4. Καμία άλλη χώρα δεν βρίσκεται κοντά: η Τουρκία, η επόμενη στη λίστα, έχει έναν δείκτη χορηγήσεων προς ΑΕΠ της τάξης του 16,6. Από το 2007 έως τα τέλη του 2014, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Κίνας και του Χονγκ Κονγκ αυξήθηκαν κατά 82% και κατά 103% αντίστοιχα –ήτοι με υπερδιπλάσιο ρυθμό σε σχέση με σχεδόν οποιαδήποτε άλλη αναδυόμενη αγορά.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποιεί ότι το κρατικό και τα παρεπόμενα ελλείμματα της Κίνας ανέρχονται σχεδόν στο 10% του ΑΕΠ. Κινέζοι οικονομολόγοι έχουν εντοπίσει ότι οι λόγοι των τιμών κατοικιών προς το εισόδημα υπερβαίνουν κατά πολύ τον μακροπρόθεσμο παγκόσμιο μέσο όρο. Τα επισφαλή δάνεια έχουν σοβαρά υπο-εκτιμηθεί. Η Charlene Chu της Autonomous Research τα τοποθετεί κοντά στο 20%. Το παγκόσμιο εργοστάσιο πάσχει από την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και την αδύναμη παγκόσμια ζήτηση για τα προϊόντα που παράγει.

Παρόλα αυτά, θα ήταν λάθος να αποδεχτούμε αυτό το κοκτέιλ παραγόντων και να υποθέσουμε ότι μια κρίση είναι αναπόφευκτη. Πρώτον, το γεγονός ότι μια χώρα διαθέτει αυξημένα στοιχεία κινδύνου δεν εγγυάται την καταστροφή. Σε επίπεδο που προσεγγίζει το 400% του ΑΕΠ, το ιαπωνικό χρέος ξεπερνά κατά πολύ αυτό της Κίνας, αλλά λίγοι φοβούνται μια κρίση στην Ιαπωνία. Με την ίδια λογική, οι τιμές κατοικιών της Κίνας σε σχετικούς όρους, ήταν για σειρά ετών  πολύ υψηλότερες από ό, τι αυτές στις ΗΠΑ πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση, χωρίς να προκαλέσουν κατάρρευση. Ενώ οι χώρες που βιώνουν οικονομικές κρίσεις μοιράζονται κοινούς παράγοντες κινδύνου, δεν υποκύπτουν όλες σε κρίσεις.

Δεύτερον, οι κρίσεις γεννώνται μέσα από πολύπλοκες μη γραμμικές αλληλεπιδράσεις διαφόρων παραγόντων, αντί για μια ενιαία και προβλέψιμη ακολουθία γεγονότων. Στο βιβλίο του “Outliers” ο Malcolm Gladwell λέει για τη συντριβή ενός αεροπλάνου πως το πιο πιθανό είναι “να είναι το αποτέλεσμα της συσσώρευσης μικρών και φαινομενικά ασήμαντων δυσλειτουργιών”.

Οι Κινέζοι ηγέτες έχουν πλήρη συνείδηση των “φαινομενικά ασήμαντων δυσλειτουργιών” στην οικονομία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κρίση και διαθέτουν τα κατάλληλα εργαλεία για την αντιμετώπισή τους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα χρειάστηκε να κάνει ένα απεγνωσμένο παζάρεμα με την Ευρώπη για να αποκτήσει χρηματοδότηση και ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις με τις εταιρικές διασώσεις, η Κίνα κινήθηκε γρήγορα για τη διάσωση προβληματικών εταιρειών για να αποτρέψει ένα ντόμινο κατάρρευσης. Οι αρχές θα λογοκρίνουν τις φήμες της αγοράς, θα ξεπουλήσουν δισεκατομμύρια σε συναλλαγματικά αποθέματα για να στηρίξουν το νόμισμα, θα κατακλύσουν το τραπεζικό σύστημα με ρευστότητα -ό,τι χρειάζεται για να διατηρήσουν τη σταθερότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα λαμβάνουν πάντα σοφές αποφάσεις πολιτικής. Αλλά αυτές οι πολιτικές θα πρέπει τουλάχιστον να μειώνουν την πιθανότητα καταστροφικών αποτελεσμάτων.

Τρίτον, όπως με όλα τα πράγματα στην Κίνα, το φάντασμα της οικονομικής κρίσης είναι μια έντονα πολιτική ανησυχία. Ακόμη και μια δημόσια αναγνωρισμένη επιβράδυνση θα μπορούσε να απειλήσει την εξουσία του κομμουνιστικού καθεστώτος, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους ισχυρισμούς του για σωστή οικονομική διαχείριση. Ενώ οι ΗΠΑ θα μπορούσαν ενδεχομένως να ανεχθούν τον κίνδυνο ή τις απώλειες που συνδέονται με μια συντριβή και να αναδυθούν ισχυρότερες από αυτή, οι Κινέζοι ηγέτες -που γνωρίζουν πολύ καλά την τύχη της Σοβιετικής Ένωσης- δεν έχουν την πολυτέλεια να κάνουν το ίδιο.

Σε περίπτωση που ξεσπάσει μια οικονομική κρίση στην Κίνα, θα είναι επειδή όλες οι επιλογές για την πρόληψη κατά μιας τέτοιας έκβασης δοκιμάστηκαν και απέτυχαν. Πριν από τότε, καμία προσπάθεια διάσωσης δεν θα θεωρηθεί αρκετά αλλόκοτη για να μην επιδιωχθεί. Καμία πολιτική, όμως, όσο παράλογη κι αν είναι όπως η διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης στο διπλάσιο του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ, δεν θα αγνοηθεί.

Πράγματι, το μεγαλύτερο πρόβλημα  είναι πως εν μέσω αυτών των προσπαθειών η σοβαρή και επίπονη αναδιάρθρωση που χρειάζεται η Κίνα θα αναβληθεί. Η πραγματική επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης θα σήκωνε ένα κύμα εταιρικών πτωχεύσεων και θα εμπόδιζε την κυβέρνηση από το να πετύχει το στόχο για το ρυθμό ανάπτυξης. Ωστόσο, η εναλλακτική λύση – η συνεχιζόμενη συσσώρευση χρέους και η εξάπλωση των ελλειμματικών εταιρειών ζόμπι σε όλη την οικονομία- καταφέρνει μόνο να βαθύνει τον κίνδυνο μιας ενδεχόμενης σύγκρουσης. Είναι αλήθεια πως μία κρίση θα ήταν το τελευταίο πιθανό αποτέλεσμα μετά πολλές, πολλές αποτυχίες. Το ζήτημα είναι μήπως η θεραπεία αποδειχθεί τελικά χειρότερη από την ασθένεια.

Πηγή: www.capital.gr