Με την απόφαση Α.Π. 62357/ 20.12 .2016 της Γεν. Γραμματέως Χωρ/κου Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ συγκροτείται Ομάδα Εργασίας με σκοπό την σύνταξη προδιαγραφών για την εκπόνηση μελέτης με αντικείμενο τη διαμόρφωση ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ). Η ομάδα θα υποστηρίζει επιστομονικά την αρμόδια διεύθυνση Χωροταξικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ.
Στόχος του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΟΠΥ είναι η διαμόρφωση πολιτικής για τη χωρική διάρθρωση του εξορυκτικού κάδου με βάση τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Το χωροταξικό θα περιλαμβάνει τις βασικές κατευθύνσεις για τη χωρική οργάνωση του εξορυκτικού κλάδου σε συνάρτηση με τις υφιστάμενες χρήσεις γης και θα είναι εναρμονισμένο με την Εθνική Πολιτική για το στρατηγικό σχεδιασμό και εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου.
Οι ΟΠΥ χαρακτηρίζονται από την λεγόμενη a priori ή de facto χωροθέτηση των κοιτασμάτων σε συγκεκριμένους χώρους (άρθρο 12 παρ 1 α του Ν. 2837/2000). Η ιδιότητά τους αυτή («γεωλογικός παράγων») θέτει περιορισμούς ως προς τη χωροθέτηση μιας εξορυκτικής μονάδας δεδομένου ότι αυτή δεν μπορεί να εγκατασταθεί οπουδήποτε, αλλά αποκλειστικά στις περιοχές, όπου υπάρχει το κοίτασμα.
Η ιδιαιτερότητα αυτή των ΟΠ αφενός τους εντάσσει αυτόματα στις προτεραιότητες σχεδιασμού χρήσεων γης, αφετέρου όμως δημιουργεί θέματα αυξημένου ανταγωνισμού για χρήσεις γης και επιπλέον απαιτεί αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο όσον αφορά την πρόσβαση στα κοιτάσματα ορυκτών.
Το Ειδικό χωροταξικό της βιομηχανίας αντιμετωπίζει το θέμα της εξόρυξης δευτερευόντως. H ύπαρξη ενός πλαισίου ειδικού για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου είναι απαραίτητη καθώς θα διευκόλυνε την αδειοδότηση εξορυκτικών έργων και την προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα αυτόν αλλά και το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο (Συμβούλιο της Επικρατείας) στο έργο του.
Οι Ειδικότεροι στόχοι του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΟΠΥ είναι:
- Η δημιουργία ενός αποτελεσματικού πλαισίου για τη χωροθέτηση δραστηριοτήτων έρευνας και εξόρυξης, που θα ανταποκρίνεται στους στόχους των εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών.
- Η προώθηση πολιτικών χρήσεων γης που λαμβάνουν υπόψη τις περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος μετά από τεκμηριωμένη αξιολόγηση.
- Ο χωροταξικός σχεδιασμός με γνώμονα την προστασία των κοιτασμάτων από μελλοντική δέσμευση και τη στέρηση της δυνατότητας αξιοποίησης τους σε μακροχρόνια βάση.
- Επακριβής καθορισμός περιοχών μεταλλευτικού ενδιαφέροντος σε εθνικό επίπεδο και ιεράρχηση της σημαντικότητας τους, και της συμβολής τους στην βιώσιμη ανάπτυξη σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, και σε επίπεδο ΕΕ.
- Η διασφάλιση της δυνατότητας αξιοποίησης των εγχώριων κοιτασμάτων και την επίλυση θεμάτων ανταγωνισμού χρήσεων γης.
- Καθιέρωση συγκεκριμένων κριτηρίων που θα διασφαλίζουν την πρόσβαση σε γεωλογικά αποθέματα ΟΠΥ με κοιτασματολογικό και μεταλλευτικό ενδιαφέρον με στόχο την επαρκή και σταθερή διάθεση ΟΠΥ στην κοινωνία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη.
- Διασφάλιση σαφήνειας ως προς τη διαδικασία αδειοδότησης εξορυκτικών δραστηριοτήτων και τα περιεχόμενα που θα πρέπει να περιλαμβάνει μια σχετική αίτηση προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες.
Η εκπόνηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΟΠΥ γίνεται σύμφωνα με το άρθρου 5 του Ν.4447/2016, περιλαμβάνονοντας τα ακόλουθα στάδια:
- Εκπόνηση υποστηρικτικής μελέτης σύμφωνα με τις προδιαγραφές.Κατά την εκπόνηση της μελέτης θα ληφθούν υπόψη οι άξονες και οι στόχοι της Εθνικής Χωροταξικής Στρατηγικής, το ισχύον Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομική Στρατηγικής, το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική της Χώρας και άλλα γενικά ή ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα εθνικής ή διαπεριφερειακής κλίμακας που επηρεάζουν τη διάρθρωση και ανάπτυξη του εθνικού χώρου, ιδίως στον τομέα της εξόρυξης.
- Σύνταξη Σχεδίου ΚΥΑ και Εισηγητικής έκθεσης (βάσει της ανωτέρω μελέτης).
- Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
- Κωδικοποίηση της διαβούλευσης με δημόσιους φορείς και το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας
- Τελικό Σχέδιο ΚΥΑ για την αναθεώρηση του ΕΠΧ (βάσει των πορισμάτων της διαδικασίας Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης.)
Η τελική μορφή του Σχεδίου και η ΣΜΠΕ αυτού, θα κατατεθεί στον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας και τους Συναρμόδιους Υπουργούς μαζί με Σχέδιο Εισήγησης. Η ΣΜΠΕ θα εγκριθεί μαζί με το ΕΠΧ με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας και των συναρμόδιων Υπουργών, η οποία και θα δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.