Η στρατηγική της Ελλάδας στην Αφρική και τι πρέπει να διορθωθεί

Υπάρχουν επιχειρηματικά δραστήριες ελληνικές κοινότητες κυρίως στη Νότια Αφρική, το Σουδάν, τη Νιγηρία, την Κένυα και την Αιθιοπία. Ωστόσο, αποτελούνται πλέον από Έλληνες δεύτερης και τρίτης γενιάς με σαφώς λιγότερους δεσμούς με την Ελλάδα. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας ηγείται ενός αρκετά εκτεταμένου δικτύου μητροπόλεων και ενοριών στην ήπειρο, έχοντας όμως περιορισμένη δυναμική στο επιχειρείν. Παράλληλα, ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις έχουν μια έντονη παρουσία στην Αφρική η οποία έχει αυξηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για την ανάπτυξη των αδύναμων ελληνοαφρικανικών σχέσεων με μεγάλα οφέλη και για τις δύο πλευρές. Η Αφρική αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς τη στιγμή που η Ελλάδα επιδιώκει αύξηση των εξαγωγών της, χωρίς όμως οργανωμένο σχέδιο.

Όπως με τις περισσότερες απομακρυσμένες από Ελλάδα περιοχές του κόσμου, έτσι και με την Υποσαχάρια Αφρική, η Ελλάδα διατηρεί σχετικά περιορισμένες σχέσεις. Αν και ήδη από το 18ο αιώνα καταγράφονται επισκέψεις Ελλήνων στην περιοχή και σταδιακά δημιουργούνται οι πρώτες ελληνικές κοινότητες, η απόσταση, ο περιορισμένος ρόλος της ηπείρου στα ζητήματα που κατά καιρούς απασχόλησαν την Ελλάδα και η προσήλωση της Αθήνας κατά βάση στην άμεση «γειτονιά» δεν ευνόησαν την καλλιέργεια ισχυρών δεσμών και σχέσεων με την Υποσαχάρια Αφρική.

Διακρατικές σχέσεις

Οι πολιτικές σχέσεις της Ελλάδας με τις περισσότερες χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής είναι ιδιαίτερα περιορισμένες. Η Ελλάδα διαθέτει επτά πρεσβείες στην περιοχή (Αιθιοπία, Ζιμπάμπουε, Κένυα, Λαϊκή Δημοκρατία Κονγκό, Νιγηρία, Νότια Αφρική, Σουδάν) και ένα πυκνό δίκτυο από επίτιμα προξενεία. Το πρόβλημα είναι ότι δεν γίνεται άρτια η αξιολόγηση αυτών των διπλωματικών αποστολών, με αποτέλεσμα να μην μελετάται η μεταφορά κάποιων από αυτές λόγω των σημερινών συνθηκών, όπως στην περίπτωση του Σουδάν και της Ζιμπάμπουε, που ενώ όταν δημιουργήθηκαν υπήρχε λόγος ύπαρξης, τώρα θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο να μεταφερθούν στην Ουγκάντα και στην Ζάμπια αντίστοιχα όπου υπάρχει έντονο ελληνικό στοιχείο και επιχειρηματικό ενδιαφέρον. Επίσης, δεν υπάρχει παρουσία σε πολύ σημαντικές χώρες, όπου θα μπορούσε η Ελλάδα να έχει συμφέρον, όπως η Γκάνα, η Τανζανία, η Σενεγάλη, η Μοζαμβίκη και άλλες. Στην Αθήνα αντίστοιχα απαντώνται αρχές από πέντε χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής (Αγκόλα, ΛΔ Κονγκό, Νιγηρία, Νότια Αφρική και Σουδάν), με μια απλή παρατήρηση του χαμηλού αριθμού των επίσημων επισκέψεων αξιωματούχων από τις δύο πλευρές αναπόδραστα υποδεικνύει το χαμηλό επίπεδο των σχέσεων.

Πράγματι, ακόμη και στην τελευταία δεκαετία οι επίσημες επισκέψεις είναι πολύ περιορισμένες. Από την αφρικανική πλευρά, δεν καταγράφονται σημαντικές επίσημες επισκέψεις. Σε επίπεδο διακρατικών συμφωνιών, ξεχωρίζουν αυτές μεταξύ Ελλάδας και Νότιας Αφρικής το 1998 που αφορούν στην προώθηση και αμοιβαία προστασία των επενδύσεων, τη συνεργασία στον τομέα του τουρισμού και την εμπορική ναυτιλία. H Συμφωνία Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης-ΣΟΕΣ (Economic Partnership Agreement-ΕΡΑ) η οποία υπογράφηκε στις 10 Ιουνίου του 2016, δίνει στην Νοτ. Αφρική ελεύθερη πρόσβαση στις αγορές των ευρωπαϊκών χωρών (πλήρης πρόσβαση σε ποσοστό 96,2% των προϊόντων της και μερική σε ποσοστό 2,5%). Από πλευράς της, η Νοτ. Αφρική δίνει ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά της σε ποσοστό 86,2% των κοινοτικών προϊόντων (ασύμμετρη απελευθέρωση).

Εμπορικές συναλλαγές

Όπως είναι αναμενόμενο, οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Υποσαχάριας Αφρικής είναι επίσης ιδιαίτερα περιορισμένες. Η ελληνική οικονομία, από την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετασχηματίστηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών της ροών να κατευθύνεται σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, φυσικά, στα Βαλκάνια και την Τουρκία. Έτσι, οι εμπορικές συναλλαγές με την Υποσαχάρια Αφρική παρέμειναν σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Η Ελλάδα θα πρέπει να καταστρώσει στρατηγική, παίρνοντας παράδειγμα από άλλες χώρες, οι οποίες δεν είναι προσκολλημένες στον δυτικό κόσμο, αλλά έχουν ανοίξει τους ορίζοντες τους και επιχειρούν στον αναπτυσσόμενο κόσμο όπου ο ανταγωνισμός είναι πολύ χαμηλότερος, οι ευκαιρίες περισσότερες. Ο αναπτυσσόμενος κόσμος είναι ένα παράθυρο στο παρελθόν, όπου μπορεί κάποιος να εφαρμόσει επιτυχημένες στρατηγικές που είχαν επιτυχία στο παρελθόν στον δυτικό κόσμο. Ένα πλεονέκτημα που δεν έχει αξιοποιήσει η Ελλάδα είναι η πολύ καλή αποδοχή της στην Αφρική, λόγω του ότι ποτέ δεν είχε αποικίες εκεί.

Πηγές

1. Ανεξερεύνητες προοπτικές: Η Αφρική και η Ελλάδα, Χουλιάρας, Αστέριος, Πετρόπουλος, Σωτήριος, Εκδόσεις Κάλλιπος
2. trademap.org

Πηγή: www.epixeiro.gr