Συνέντευξη Γεν. Διευθυντή Ορυκτών Πρώτων Υλών ΥΠΕΝ, Δρ. Π. Τζεφέρη, για τις εγγυητικές επιστολές των εξορυκτικών επιχειρήσεων

Eltrak - Cat banner ad

Πρόσφατα το ΥΠΕΝ εξέδωσε υπ. Απόφαση για τις εγγυητικές που αφορούν την προστασία του Περιβάλλοντος και τις ΑΕΠΟ σχετικά με την εξορυκτική δραστηριότητα. Πιστεύετε ότι με τις αποφάσεις αυτές θα εξομαλυνθεί το ζήτημα ή οι δραστηριοποιούμενοι θα ζητούν εκ νέου παρατάσεις; Επιτρέψτε μου να πω ότι όλες οι προηγούμενες Υπουργικές Αποφάσεις ήταν σύνθετες και με δυσκολία στους υπολογισμούς, με επιμέρους υποπεριπτώσεις, χρονικά διαστήματα κλπ. ως προς τον τρόπο καταβολής του συνολικού ποσού. Κι ακόμη το τελικό ποσό υπολογισμού θεωρούνταν υψηλό έως απαγορευτικό για την συνέχιση της δραστηριότητας.

Ναι έχουμε την απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος ΥΠΕΝ/ΔΑΠ/80921/994/ (ΦΕΚ B’ 3768/ 07.09.2020) η οποία τροποποιεί την προηγούμενή της απόφαση με αριθμό ΔΑΠ/A/Φ.4.2/οικ.176641/2214/28.06.2018 (Β΄2909) με στόχο ώστε να επανυπολογιστούν  και τελικά να υποβληθούν εγγυητικές επιστολές για όλες τις εξορυκτικές επιχειρήσεις. 

Stonetech banner ad
Stonetech banner ad

Μπορείτε να δείτε λεπτομερώς την νέα απόφαση αυτή:  https://www.oryktosploutos.net/2020/09/blog-post_8.html

Ήταν ένα ζήτημα που επί σειρά ετών δεν είχε επιλυθεί με αποτέλεσμα οι  δραστηριοποιούμενοι υπόχρεοι στον χώρο των εξορυκτικών επιχειρήσεων κάθε είδους να μην καταθέτουν τις απαιτούμενες εγγυητικές επικαλούμενοι διάφορα προσκόμματα και να ζητούν συνεχείς παρατάσεις. 

Η αλήθεια είναι ότι με τα δεδομένα των τελευταίων ετών για την έκδοση ετών εγγυητικών από τις τράπεζες (αύξηση της ετήσιας προμήθειας, υποχρέωση για εγγύηση μετρητών (cash collateral), περιορισμοί των πιστωτικών ορίων κ.α.) είχαν ως αποτέλεσμα να υφίστανται μεγάλες δυσκολίες εξασφάλισης εγγυητικών επιστολών ειδικά στους «μικρούς» εκμεταλλευτές και στην ουσία να μην εξυπηρετείται τελικά ο βασικός σκοπός της αποκατάστασης. 

Η οδηγία από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ ήταν σαφής: Θα έπρεπε αφενός να βελτιωθεί η στατιστική των εγγυητικών δηλαδή επιτέλους να κατατίθενται εγγυητικές και να διασφαλίζεται το αγαθό της αποκατάστασης του περιβάλλοντος και αφετέρου τόσο η μεθοδολογία υπολογισμού όσο και το ύψος του ποσού των εγγυητικών να έχουν αντίκρισμα τουτέστιν να διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον.

Στο πλαίσιο της οδηγίας αυτής συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας με την απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΑΠ/120271/1189/19.11.2019 απόφαση του τ. ΥΦΥΠΕΝ (Γ. Θωμά) από την τελική έκθεση της οποίας προέκυψε -μεταξύ άλλων- η τεκμηρίωση ώστε να μην λαμβάνονται υπόψιν ορισμένες  πρόσθετες επιβαρύνσεις με γενικά έξοδα και λοιπά απρόβλεπτα στον υπολογισμό της εγγυητικής.

Πράγματι, αν εξετάσουμε τον τρόπο που γίνεται σήμερα η κοστολόγηση των έργων αποκατάστασης περιβάλλοντος θα συμπεράνουμε ότι κάτι τέτοιο είναι ανεκτό εκ μέρους της πολιτείας  αλλά και επιβεβλημένο, τουλάχιστον για τις εξορυκτικές επιχειρήσεις. Αυτή  γίνεται  σύμφωνα με τον Κανονισμό περιγραφικών τιμολογίων εργασιών για δημόσιες συμβάσεις έργων, που καθορίζει το κόστος υλοποίησης δημοσίων έργων μεταξύ των οποίων και των έργων πρασίνου και ο τελικός προϋπολογισμός του έργου αποκατάστασης επιβαρύνεται τόσο με γενικά έξοδα, όπως εργολαβικό όφελος (18%) όσο και άλλα απρόβλεπτα έξοδα (15%). Κι αυτό επειδή ακολουθείται το πλαίσιο διεξαγωγής διαγωνισμών, για την εργολαβική ανάθεση των εργασιών, όπως δηλαδή γίνεται στα δημόσια έργα. Με την υπογραφείσα απόφαση, για τον υπολογισμό του ύψους της εγγυητικής επιστολής αποκατάστασης περιβάλλοντος δεν λαμβάνονται υπόψη ποσά γενικών εξόδων και οφέλους, καθώς και ποσά απρόβλεπτων δαπανών, δεδομένου ότι οι ανωτέρω διαγωνισμοί είναι μειοδοτικοί και επιτυγχάνονται κατά κανόνα σημαντικές μειώσεις, επί του αρχικού κόστους αποκατάστασης, βάσει της ανωτέρω αναφερόμενης τιμολόγησης. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται μείωση της επιβάρυνσης των εκμεταλλευτών λατομείων και μεταλλείων με πρόσθετα έξοδα στο ύψος των εγγυητικών επιστολών αποκατάστασης περιβάλλοντος, χωρίς να υπάρχουν επί της ουσίας συνέπειες στην περιβαλλοντική αποκατάσταση αυτή καθ’εαυτή.

Εκτός από την δραστική μείωση του ύψους και τον συνακόλουθο περιορισμό του χρηματοοικονομικού κόστους, η ΥΑ επικαιροποιεί και την μεθοδολογία καταβολής με τρόπο διαφανή, οριζόντιο και ενιαίο σε κάθε περίπτωση, με την χρήση μαθηματικού τύπου.  Υπολογίζει τα ποσά καταβολής με αντικειμενικό και αδιαμφισβήτητο τύπο, με βάση το συνολικό χρόνο λειτουργίας (Δ) και το συνολικό ποσό δαπάνης αποκατάστασης (Κ) καθ΄ όλη την προβλεπόμενη στην εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) διάρκεια της εκμετάλλευσης, δεδομένα της εκάστοτε εκδιδόμενης ΑΕΠΟ. Βασική αρχή της μεθοδολογίας είναι ότι απαιτεί το συνολικό ποσό της εγγυητικής να είναι διαθέσιμο στις δημόσιες αρχές 5 χρόνια πριν ολοκληρωθεί η εκμετάλλευση και ακόμη απαιτεί με την έναρξη της δραστηριότητας τουλάχιστον ένα 10% (ή και περισσότερο) του συνολικού ποσού (αναλόγως του προβλεπόμενου χρόνου Δ) για διασφάλιση. Ο τρόπος αυτός καθιερώνεται για πρώτη φορά και θεωρώ ότι προωθεί τη διαφάνεια και την ορθή παραμετροποίηση του τρόπου καταβολής. Εξάλλου εξορθολογίζει τυχόν υπερβολές και λαμβάνει υπόψιν του και τις αναπροσαρμογές του ποσού της εγγυητικής επιστολής κατά την διάρκεια λειτουργίας, άρα τα πραγματικά δεδομένα της προόδου εκμετάλλευσης-αποκατάστασης. 

Τέλος δίνεται και επαρκής χρόνος ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία καταβολής των νέων ποσών αν αυτά προκύπτει ότι είναι μεγαλύτερα από την ήδη κατατεθειμένη εγγυητική, μέχρι 31.12.2020.

Γίνεται επέμβαση και στο κόστος των δασοτεχνικών έργων, για το οποίο οι πληροφορίες μας λένε ότι είναι υπερβολικό καθότι μιλάμε για κόστος αποκατάστασης ενός ιδιωτικού και όχι δημοσίου έργου; Eνδεικτικά σας αναφέρουμε ότι το κόστος Δέντρου Κατηγορίας Δ1 (πχ πεύκο) υπολογίζεται με 3,50 €/τεμ. ενώ η πραγματική τιμή αγοράς είναι 1,30 €/τεμ. και το κόστος σκαλισμάτων 1.000 μ2 φυτείας υπερβαίνει το κόστος αγοράς αντίστοιχης αγροτικής έκτασης! 

Στη διάταξη αυτή δεν γίνεται καμία επέμβαση στο κόστος των δασοτεχνικών έργων κάτι που αφορά κυρίως τις δασικές υπηρεσίες και την επιτελική αρχή τους και είναι θέμα καθαρά δικό τους να προβούν (ή όχι) σε διαφοροποιήσεις ως προς τα χρησιμοποιούμενα νομοθετήματα που καθορίζουν το κόστος υλοποίησης δημοσίων έργων μεταξύ των οποίων και των έργων αποκατάστασης και πρασίνου στα λατομεία και λοιπές εξορυκτικές δραστηριότητες. Δεν είμαι δασολόγος ώστε να γνωρίζω αν οι τιμές που λέτε είναι ακριβείς, άλλα ούτε και διοικητικά υπεύθυνος για τέτοιες αποφάσεις. Απλώς σας ενημερώνω ότι ο υπολογισμός του κόστους αποκατάστασης εξακολουθεί να γίνεται σύμφωνα με τον «Κανονισμό Περιγραφικών Τιμολογίων Εργασιών για δημόσιες συμβάσεις έργων» κάτι το οποίο όντως οδηγεί σε υψηλές τιμές, όμως λάβετε υπόψιν σας ότι ακριβώς για τη θεραπεία  αυτού,εισηγήθηκαν από την επιτροπή και συνεκτιμήθηκαν,  οι μειώσεις που δίδονται στις τιμές προκήρυξης διαγωνισμών δημοσίων έργων, όπως σας ανέλυσα παραπάνω στο ερώτημα 1. 

Επίσης επιτρέψτε μου να προσθέσω για την πληρότητα του θέματος ότι η ΥΑ αφορά τις εγγυητικές αποκατάστασης για το σύνολο των λατομείων, ορυχείων και μεταλλείων της χώρας ανεξαρτήτως του είδους εξορυσσόμενου ορυκτού. Επίσης, για λόγους ίσης μεταχείρισης και τα  λατομεία αδρανών που βρίσκονται εντός λατομικών περιοχών (ΛΠ), εντάσσονται και αυτά με την συγκεκριμένη διάταξη στον οριζόντιο ανωτέρω υπολογισμό και άμεσα (στο αμέσως επόμενο σχετικό θεματικά νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ) θα καταργηθεί ο επιμερισμός του ύψους των εν λόγω εγγυητικών επιστολών που είχε τεθεί με την παράγραφος 22 του άρθρου 68 του ν.4512/2018. Υπενθυμίζεται ότι τα λατομεία αδρανών εντός ΛΠ σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη υποχρεούνταν να καταθέσουν εγγυητική επιστολή, ίση αρχικά με το 10% της δαπάνης αποκατάστασης, αυξανόμενης ετησίως κατά 10% για τα επόμενα 5 έτη και κατά 20% για τα τελευταία 2 έτη, ώστε πριν τη λήξη της 8ετίας να καλυφθεί το 100% της δαπάνης. Αυτό θα καταργηθεί και τα λατομεία αδρανών θα ενταχθούν κι αυτά στον οριζόντιο μαθηματικό υπολογισμό. Με τον τρόπο αυτό θα αποφύγουμε την τυχόν άνιση μεταχείριση αλλά και την μη οριζόντια αντιμετώπιση που γινόταν μέχρι σήμερα. 

Τέλος θέλω να τονίσω ότι η διάταξη είναι στο σύνολό της απλούστατη νομοτεχνικά και εξασφαλίζει την συναίνεση όλων των υπηρεσιών αλλά και θεσμικών φορέων (ΣΜΕ, ΣΕΜΜΘ κλπ), που σημαίνει κατά την άποψή μου ότι αναμένεται να υποβληθούν οι απαιτούμενες εγγυητικές σε συντριπτικό βαθμό και το ποσοστό συμμόρφωσης των υπόχρεων επιχειρήσεων να ανέλθει από μικρότερο του 50% σε 85-90%, με όλα τα θετικά αποτελέσματα γα την ουσία του ζητήματος που είναι τελικά η αποκατάσταση του περιβάλλοντος.