Της Ρένας Μπαρδάνη προέδρου του ΕΛΙΝΥΑΕ
Όταν το 2000, με την πρωτοβουλία ορισμένων φορέων και κάποιων καινοτόμων επιχειρήσεων, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) αποκτούσε θεσμική υπόσταση στη χώρα μας, οι πρωτεργάτες της εκτίμησαν ότι τα θέματα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ) αποτελούσαν επιχειρηματική υποχρέωση για τη δημιουργία ενός ασφαλούς και υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος και ως εκ τούτου δεν συμβάδιζαν με τον εθελοντικό χαρακτήρα της κοινωνικής υπευθυνότητας.
Όλα αυτά τα χρόνια, η εμπειρία που αποκτήθηκε, ωρίμασε καταστάσεις και θεσμούς. Η υγεία και η ασφάλεια στην εργασία, κυρίως ως νομοθετική αλλά και κοινωνική υποχρέωση, οδήγησε πολλές επιχειρήσεις να αναπτύξουν πολιτικές – πρακτικές και διαδικασίες προκειμένου να συμβάλουν σημαντικά στην πρόληψη ατυχημάτων και τραυματισμών, καθώς και ασθενειών των εργαζομένων. Παράλληλα, η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και κυρίως η εκπαίδευση στα θέματα αυτά, πέραν των θετικών αποτελεσμάτων στους χώρους εργασίας, καταγράφουν και επιτυχίες στον αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης επικίνδυνων καταστάσεων στο σπίτι, στις οικογένειες των εργαζομένων και στην ευρύτερη κοινωνία στην οποία δραστηριοποιείται η επιχείρηση.
Έτσι, αποδεικνύεται ότι η ΥΑΕ, ενώ αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα μιας επιτυχημένης επιχείρησης, παράλληλα λειτουργεί και παράγει θετικά αποτελέσματα και στην ευρύτερη κοινωνία.
Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και οι στόχοι που πρεσβεύει, έχει λάβει έναν ολιστικό χαρακτήρα συνδέοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη με τη βιωσιμότητα στην εργασία, μέρος της οποίας είναι η Υγεία και Ασφάλεια.
Έτσι η υγεία και η ασφάλεια των εργαζομένων «συναντά» την κοινωνική υπευθυνότητα στον χώρο της εργασίας, αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα και «συνδέονται» μέσα από την αλληλεξάρτηση που χαρακτηρίζει (και) τους δύο χώρους.
Με τον τρόπο αυτό, η σχέση ΥΑΕ και ΕΚΕ, που το 2000 έμοιαζε παράδοξη (η πρώτη υποχρέωση, η δεύτερη εθελοντισμός), σήμερα θυμίζει σε όλους μας την αξία του «διαφορετικού μαζί», για την οποία μίλησε ο χαρισματικός του Change Management, Dr. Ichak Adizes σε πρόσφατη διαδικτυακή εκδήλωση. Τα δάκτυλα του χεριού, όπως είπε, που δεν είναι ίδια μεταξύ τους, όταν λειτουργούν μαζί παράγουν θαυμαστά έργα.
Και πραγματικά, παραφράζοντας την άποψη του Adizes, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη -με τον εθελοντισμό που εμπεριέχει το DNA της- και η Ασφάλεια και η Υγεία στον χώρο εργασίας έρχονται να ενωθούν, με σημεία αναφοράς τις αρχές και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ).
Η ΕΚΕ αποτελεί στρατηγικό άξονα για τις εταιρείες που επιθυμούν να εκσυγχρονίσουν τη διακυβέρνησή τους και να θέσουν τα θεμέλια για υπεύθυνη ανάπτυξη. Ιστορικά απευθύνεται στις μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις. Έχει όμως δυνατότητα εφαρμογής και αξιοποίησης από επιχειρήσεις και οργανισμούς όλων των μεγεθών, των κλάδων και των αντικειμένων δραστηριότητας. Οι δεσμεύσεις των εταιρειών σε αυτόν τον τομέα μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Σήμερα, που οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης κερδίζουν ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις, ως το νέο επιχειρηματικό μοντέλο, η ΥΑΕ αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής εκείνων που φιλοδοξούν να διακρίνονται ως κοινωνικά υπεύθυνες.
Η βιομηχανία και ειδικά η μεταλλευτική, από πολύ νωρίς -πριν ακόμη οι ευρωπαϊκές οδηγίες και κανονισμοί παγιώσουν το νομοθετικό πλαίσιο των κρατών-μελών στα θέματα ΥΑΕ- είχε θεσπίσει δεσμευτικούς κανόνες στην οργάνωση και τη λειτουργία των επιχειρήσεων σχετικά με τα θέματα αυτά. Ταυτόχρονα, παρουσίασε δράσεις που προχωρούσαν πέραν των υποχρεωτικών ενεργειών και γρήγορα κατέγραψε καλές πρακτικές, οι οποίες συνεχώς αυξάνονται.
Η εξέταση και η προαγωγή της ΥΑΕ, μέσω μιας προσέγγισης ΕΚΕ, πρέπει να είναι προσαρμοσμένη σε κάθε εταιρεία και οργανισμό, ώστε να έχει νόημα και να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των εργαζομένων, των πελατών, των επενδυτών, των προμηθευτών και της κοινωνίας των πολιτών.
Η διαδικασία αυτή, δεν αφορά μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αυτές μπορούν να εμπνεύσουν τις μικρομεσαίες και τις μικρές, τις εταιρείες που αποτελούν την εφοδιαστική αλυσίδα και τους προμηθευτές και να βελτιώσουν τον τρόπο ενσωμάτωσης της YAE στην επιχειρηματική τους στρατηγική και λειτουργία, ώστε να βελτιωθεί με τον τρόπο αυτό η νοοτροπία πρόληψης που είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός ασφαλούς και υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος, που συμβάλλει στην ευμάρεια της κοινωνίας.
Εξάλλου, η πανδημία και οι αλλαγές που επέφερε, ανέδειξαν με τρόπο μοναδικό τη σπουδαιότητα της υγείας για όλους, τόσο στην εργασία όσο και στην κοινωνία. Ανέδειξε τη σημασία της συνεργασίας, ανεξάρτητα από κλάδους και μέγεθος επιχειρήσεων, που μπορεί να λειτουργήσει ως πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον.
Πριν από λίγες μέρες, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Διάσκεψης Κορυφής SDG 2020, το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα παρουσιάστηκε και συνυπογράφτηκε από τέσσερεις σημαντικούς Διευθύνοντες Συμβούλους. Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα αποτελεί έκκληση ανάληψης δράσης για μια βιώσιμη Ευρώπη. Καλεί τους επιχειρηματικούς ηγέτες, τις κλαδικές ομοσπονδίες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικών της ΕΕ, να ενώσουν τις δυνάμεις τους με στόχο τη δημιουργία συνεργασιών προκειμένου η επιχειρηματική δραστηριότητα να λειτουργήσει σύμφωνα με το πνεύμα της Συμφωνίας του Παρισιού, της Ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης που αυτή εμπεριέχει.
Με έμφαση στην ανάγκη για διακλαδική συνεργασία, το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα αποτελεί ορόσημο για την ανάπτυξη ενός νέου επιχειρηματικού μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης, στο οποίο η Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση για το μέλλον της εργασίας.
Αναγνωρίζουμε ότι η ΥΑΕ πρέπει να συνεργάζεται με την ΕΚΕ, να παρακολουθεί τις τάσεις και να αναπτύσσει αντίστοιχες πρωτοβουλίες, ιδιαίτερα στις σημερινές πρωτόγνωρες συνθήκες.
Η ευαισθητοποίηση στα θέματα ΥΑΕ δεν είναι τυπική διαδικασία. Οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να λειτουργούν κοινωνικά υπεύθυνα και φιλοδοξούν να αναπτύξουν στρατηγική με κεντρικό άξονα τη βιωσιμότητα, επενδύουν σε διαρκή εξέλιξη των πολιτικών τους στον τομέα αυτόν.
Ίσως, η περίοδος που διανύουμε να είναι η καλύτερη ευκαιρία να συνδέσουμε, με τρόπο βιώσιμο, τις πολιτικές των επιχειρήσεων στους δύο τομείς, της ΥΑΕ και της ΕΚΕ, μέσα από το να «συνεργάζονται και δρουν από κοινού».
