Ματθαίος Κωνσταντινίδης, Γενικός Γραμματέας ΣΜΕ
Παγκοσμίως υπάρχει μία τάση να υπολογίζεται η αξία του ορυκτού δυναμικού αρκετών χωρών. Έτσι διαβάζουμε κατά καιρούς εκτιμήσεις για την αξία των ορυκτών υλών μίας χώρας που εντυπωσιάζουν, ενώ στη συνέχεια ως ειδήσεις προβάλλονται από τα ΜΜΕ. Θα αναρωτηθεί κανείς: πώς γίνονται αυτές οι εκτιμήσεις; Αυτές λοιπόν οι εκτιμήσεις στηρίζονται πολύ απλά σε τελείως θεωρητικούς υπολογισμούς με βάση το είδος και την έκταση των γεωλογικών σχηματισμών της κάθε περιοχής, την πιθανότητα να φιλοξενούν συγκεκριμένες ορυκτές πρώτες ύλες, την εκτίμηση του όγκου μεταλλοφορίας τους που βασίζονται σε παρατηρήσεις από κοντινές περιοχές όπου πιθανόν να υπάρχουν κάποιες μεταλλευτικές δραστηριότητες, την ποσότητα των μετάλλων ή των εμπορεύσιμων ενώσεων τους που ενδέχεται να δημιουργήσει η μεταλλουργική κατεργασία καθώς και των τιμών που σήμερα επικρατούν στα χρηματιστήρια των μετάλλων.
Βλέπουμε λοιπόν σε πόσους αστάθμητους παράγοντες βασίζονται οι εκτιμήσεις αυτές και αντιλαμβανόμαστε την θολούρα που προκαλούν στον απληροφόρητο μέσο άνθρωπο. Πολλές φορές οι πολίτες σχηματίζουν την εντύπωση ότι η μη-αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου είναι αποτέλεσμα μιας διεθνούς συνομωσίας, γεγονός που τους οδηγεί στο να αισθάνονται εθνικά ταπεινωμένοι και να πιστεύουν ότι η ζωή τους θα μπορούσε διαφορετικά να ήταν καλύτερη.
Στα παραπάνω παρατηρούμε ότι οι λέξεις <<θεωρητικός – πιθανότητα – εκτίμηση>> να κυριαρχούν. Ποια είναι όμως η πραγματικότητα; Πόση αλήθεια περιέχουν και με πόση ακρίβεια έχουν γίνει οι εκτιμήσεις αυτές; Ας περιγράψουμε τώρα τον περίγυρο της πραγματικότητας.
Εκτιμωμένη έκταση γεωλογικών σχηματισμών: Περιλαμβάνονται στους υπολογισμούς και οι εκτάσεις των κατοικημένων περιοχών, των ζωνών απαγόρευσης εργασιών λόγω προστασίας περιβάλλοντος και πολιτιστικής κληρονομιάς (π.χ. εθνικοί δρυμοί, Δελφικό τοπίο), των περιοχών Natura στις οποίες έχουν ολοκληρωθεί οι Στρατηγικές Μελέτες Περιβάλλοντος και έχουν οριστεί οι ζώνες των επιτρεπομένων δραστηριοτήτων; Το πιθανότερο είναι ΟΧΙ.
Πιθανότητα να περιέχουν συγκεκριμένες ορυκτές πρώτες ύλες: Σε ποια κοιτασματολογική έρευνα βασίζεται η πιθανότητα αυτή; Πόσο τεκμηριωμένη είναι; Αν βασίζεται στη λογική ότι συγκεκριμένοι πετρολογικοί σχηματισμοί περιλαμβάνουν γενικώς συγκεκριμένα ορυκτά και με την λογική αυτή κάνουμε τους υπολογισμούς μας, τότε είμαστε μακριά από την πραγματικότητα.
Εκτίμηση όγκου μεταλλοφορίας: Συνήθως η εκτίμηση αυτή βασίζεται στις πληροφορίες που υπάρχουν από κοντινές περιοχές αν σε αυτές υπάρχουν μεταλλευτικές δραστηριότητες ή τουλάχιστον ερευνητικά αποτελέσματα. Η επέκταση όμως αυτών των δεδομένων στην ευρύτερη περιοχή δεν είναι σοβαρή προσέγγιση.
Ποσότητες μετάλλων η εμπορευσίμων ενώσεων που δημιουργεί η μεταλλουργική κατεργασία: Με τι είδους μεταλλουργία είναι δυνατή η επεξεργασία του ορυκτού; Είναι η κατεργασία αυτή αποδεκτή περιβαλλοντικά; Μέχρι ποιό ποσοστό (cut of grade) είναι εκμεταλλεύσιμο το ορυκτό ή το μέταλλο; Ποιο το κόστος της μεταλλουργικής κατεργασίας; Πόσο ζητούμενο από την αγορά είναι το τελικό προϊόν; Εάν δεν απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά δεν είναι δυνατόν να γίνει κανένας υπολογισμός αξίας τελικών προϊόντων και κατά συνέπεια της αξίας των ορυκτών υλών.
Τιμές τελικών προϊόντων: Η παράμετρος αυτή είναι η μόνη με σιγουριά εκτιμώμενη αλλά μπορεί να θεωρηθεί σωστή μόνο κατά την χρονική στιγμή που γίνεται ο υπολογισμός, από εκεί και πέρα η τιμή αυτή αλλάζει ανάλογα με τον κανόνα «προσφοράς και ζήτησης» και έτσι τροποποιούνται και οι υπολογισμοί της αξίας του εθνικού πλούτου.
Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι ο καθορισμός της αξίας των Ορυκτών Πρώτων Υλών δεν είναι απλή υπόθεση, αφού εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες που δεν είναι δυνατόν να είναι γνωστοί εκ των προτέρων. Εκτιμήσεις τέτοιου είδους δίνουν λανθασμένες πληροφορίες στον μέσο πολίτη, του δημιουργούν ψευδή εικόνα για το συγκεκριμένο θέμα, ενώ πολλές φορές τον οδηγούν σε ακραίες θέσεις.
