Μάρμαρα της Μάνης: Βιβλίο για την ιστορική πορεία στους αιώνες

Eltrak banner ad

Το νέο βιβλίο για τα μάρμαρα της Μάνης «The marbles and stones of Mani» είναι γεγονός. Μετά την ελληνική έκδοση (2021), ήρθε η ώρα της ξενόγλωσσης (αγγλικής) για να καλύψει το διεθνές -επιστημονικό κυρίως- ενδιαφέρον που υπάρχει για τα μάρμαρα αυτά.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα νέο βιβλίο, σαφώς βελτιωμένο και επικαιροποιημένο από τον Δρ. Π. Τζεφέρη σε σχέση με την ελληνική έκδοση, το οποίο προφανώς δεν είναι λεύκωμα ούτε ένα βιβλίο ιστορικής ή τουριστικής περιήγησης για την περιοχή της Μάνης. Αντιθέτως, πέρα απ’ όλα τα ανωτέρω στοιχεία που πράγματι σε κάποιο βαθμό εμπεριέχει, το βιβλίο αυτό είναι κυρίως επιστημονικό και αποτελεί ένα συλλεκτικό βιβλίο τεκμηρίωσης για τους ιστορικούς αυτούς λίθους και τα  μάρμαρα, τα μάρμαρα της Μάνης.

Stonetech banner ad
Stonetech banner ad

Η λήθη δεν ταιριάζει στα μάρμαρα της Μάνης, των οποίων η εκ νέου παραγωγή θα μπορούσε να επαναδρομολογηθεί. Πάντα με τη δέουσα προσοχή και σεβασμό στο (φυσικό και πολιτιστικό) τοπίο της Μάνης αλλά και στο πλαίσιο των κανόνων της βιώσιμης ανάπτυξης της περιοχής που αποτελεί τη μόνη αποδεκτή αναπτυξιακή λύση.

Πράγματι, το βιβλίο αυτό εξετάζει τόσο την ιστορική πορεία των μαρμάρων της Μάνης όσο και την κατεξοχήν επιστημονική τους ταυτότητα. Ερευνά την γεωλογική τους τοποθέτηση, καταγράφει πλήρως (για πρώτη φορά) τους χώρους εξόρυξης/εμφάνισης και επιχειρεί να ταυτοποιήσει τα μάρμαρα τόσο γεωχημικά και πετρογραφικά όσο και ισοτοπικά σε μια προσπάθεια να  εξακριβωθεί η προέλευση (Provenance determination) διαφόρων μαρμάρινων έργων τέχνης με πιθανή προέλευση από το μάρμαρο Μάνης.

Και αυτό γιατί μέχρι σήμερα δεν έχουν τεκμηριωθεί και αναδειχτεί επαρκώς οι λατομικοί χώροι προέλευσης, αλλά και τα έργα τέχνης και τεχνουργήματα από μάρμαρο Μάνης, γεγονός που εγείρει αμφισβητήσεις από τους σύγχρονους μελετητές ως προς την ιστορική τους ταυτότητα και διαδρομή. Επίσης, στο πλαίσιο του παρόντος καταρτίζεται βάση δεδομένων δειγμάτων με κατάλληλη επιλογή όλων των επικρατέστερων ποικιλιών του μαρμάρου Μάνης τόσο από αρχαίες όσο και νεότερες θέσεις εξόρυξης, με σκοπό την περαιτέρω  συνεισφορά στην αρχαιογνωστική επιστήμη. Στο τέλος του βιβλίου δίνονται οι προοπτικές για τα μάρμαρα αυτά με γνώμονα την βιωσιμότητα αλλά και την ευρεία πολιτιστική παράδοση της περιοχής.

Ενδιαφέρον για τα μάρμαρα της Μάνης και όχι μόνο από το διεθνές κοινό

Η έκδοση (2021) με τίτλο «Λίθος Μάρμαρος, Ταινάριος» αποτελεί ήδη σημείο αναφοράς για το ελληνικό μάρμαρο. Η ανάγκη για την Αγγλική έκδοση προέκυψε τόσο από το ενδιαφέρον επιστημόνων του εξωτερικού όσο και από την ευρύτερη στοχοθεσία και ανάγκη προβολής και ανάδειξης των μαρμάρων αυτών στο διεθνές περιβάλλον.

Παράλληλα, στις 400 σελίδες του βιβλίου, ξεδιπλώνεται όλη η γενικότερη ιστορία του ελληνικού μαρμάρου αλλά και η επιστήμη που σχετίζεται με την αναγνώριση και ταυτοποίησή του. Από την έρευνα των αρχαίων λατομείων, τις αρχαίες μεθόδους εξόρυξης  μέχρι τη μεθοδολογία για την πετρογραφική και ισοτοπική αναγνώριση του μαρμάρου, δηλ. μεθόδους απολύτως χρήσιμες για τη γνώση των ιδιοτήτων του μαρμάρου, τις πιθανές χρήσεις του αλλά και τη διερεύνηση της προέλευσής του, κάτι που συχνά παραβλέπεται από τις σύγχρονες έρευνες.

Στην αρχή του βιβλίου, σε ξεχωριστό κεφάλαιο, περιλαμβάνεται  μια αδρή περιγραφή των ιστορικών μαρμάρων και των φυσικών λίθων του αρχαίου και σύγχρονου κόσμου, με έμφαση στον Ελλαδικό χώρο και την Ανατολική Μεσόγειο.  Κι όλα αυτά με σύγχρονες  μεθόδους  φωτογράφισης, drone, video και τη χρήση Qr codes για πρόσθετη πληροφόρηση.

Από τις σελίδες του αναδεικνύεται το σημαντικότατο ζήτημα  της ένταξης όλων των αρχαίων λατομείων, λαξευμάτων, εμφανίσεων  κλπ. σε μια δυναμική εθνική βάση δεδομένων κάτι που θα αποτελέσει εργαλείο για την ταυτοποίηση της προέλευσης αλλά και για τη θεσμική, διοικητική και ουσιαστική προστασία και ανάδειξη των χώρων αυτών.

Τέλος, τίθεται το θέμα της αξιοποίησης και της προοπτικής των ιστορικών μαρμάρων στη σημερινή εποχή. Στο πλαίσιο αυτό, γίνονται ορισμένες προτάσεις που αφορούν τη δυνατότητα εκλεκτικής εξόρυξης ορισμένων ενδεικτικών ιστορικών μαρμάρων και λίθων που δεν παράγονται σήμερα, με ανάπτυξη μικρής κλίμακος μονάδων με βασικό σκοπό την προώθηση της τέχνης και του πολιτισμού.

Συνοψίζοντας, το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί, με αφορμή τα μάρμαρα της Μάνης, να ανοίξει θέματα σε ότι αφορά τη διάγνωση και τη σημασία της προέλευσης των ελληνικών μαρμάρων, την προστασία και ανάδειξη των εξορυκτικών χώρων προέλευσης, αλλά και την ένταξή τους σε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο για τον τόπο μας, στο οποίο κυρίαρχο ρόλο θα έχουν οι αξίες που σμιλεύτηκαν δίπλα από τις πέτρες της αρχαίας Ελλάδας και ειδικότερα της Μάνης: η αξία της πολιτιστικής μας ταυτότητας, η αυτοσυνειδησία, η βαθύτερη φιλοσοφία της υπερηφάνειας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.