Παναθηναϊκό στάδιο: Το σπίτι των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων χτισμένο εξ ολοκλήρου από μάρμαρο

Photograph: Why Athens
Eltrak - Cat banner ad

Το εντυπωσιακό Παναθηναϊκό Στάδιο παραμένει ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα και είναι ένας λαμπρός φάρος της σύγχρονης Αθήνας. Μετά από αρκετούς μετασχηματισμούς στη μακρά ιστορία του, τελικά έγινε το «σπίτι» των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896 και παραμένει το μοναδικό γήπεδο στον κόσμο χτισμένο εξ ολοκλήρου από μάρμαρο.

Το Παναθηναϊκό Στάδιο, μέσα στους αιώνες

Stonetech banner ad
Stonetech banner ad

Αρχαία χρόνια

Η ιδέα γεννήθηκε στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. όταν ο μεγάλος ρήτορας Λύκουρος προσπάθησε να δημιουργήσει στην Αθήνα έναν κατάλληλο χώρο για τη διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων ως μέρος των Παναθηναϊκών Αγώνων, ενός από τους σημαντικότερους εορτασμούς της πόλης. Το γήπεδο είχε αρχικά ένα ορθογώνιο σχήμα που ήταν χαρακτηριστικό των αρχαίων ελληνικών σταδίων (όπως στην αρχαία Ολυμπία και την αρχαία Επίδαυρο) και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 330 π.Χ.

Ρωμαϊκή εποχή

Τον 2ο αιώνα μ.Χ., κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και υπό την κυριαρχία του Αυτοκράτορα Αδριανού, η Αθήνα απέκτησε πολλά νέα κτίρια ως μέρος πολλών δημόσιων έργων. Το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και το Παναθηναϊκό Στάδιο, χρηματοδοτήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από τον πλούσιο Αθηναίο αριστοκράτη, Ηρώδη Αττικό.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το γήπεδο έλαβε έναν πλήρη μετασχηματισμό, αλλάζοντας από το αρχικό ορθογώνιο σχήμα του σε ένα πέταλο, το οποίο ήταν χαρακτηριστικό των σταδίων κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Η χωρητικότητά του αυξήθηκε σε 50.000 θεατές και τα καθίσματα καλύφθηκαν με πεντελικό μάρμαρο από το όρος Πεντέλη, το ίδιο που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της Ακρόπολης. Δεν υπήρχε κάτι παρόμοιο στον κόσμο εκείνη την εποχή, με την πλούσια διακόσμηση και τα μαρμάρινα αγάλματα.

1830: Μια Ελλάδα ανεξάρτητη

Λίγους αιώνες αργότερα και αφού ο χώρος βρισκόταν θαμμένος σε χώμα και απογυμνωμένο από το πολύτιμο μάρμαρο του, το Παναθηναϊκό Στάδιο ξεκίνησε μια νέα ζωή καθώς η ιδέα της φιλοξενίας των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα άρχισε να ισχύει από τα μέσα του 1800.

Ο Έλληνας εκπρόσωπος Δημήτριος Βικέλας πρότεινε ότι η Αθήνα θα πρέπει να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896, αλλά το έκανε χωρίς τη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης. Το παγκόσμιο συνέδριο έδωσε τη συγκατάθεσή του, αλλά το πρόβλημα για τον Βικέλα ήταν ότι η Ελλάδα είχε κηρύξει πτώχευση ένα χρόνο νωρίτερα και η κυβέρνηση δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει Ολυμπιακούς Αγώνες σε ελληνικό έδαφος.

Ο Βικέλας όμως ήταν αποφασισμένος ότι η διοργάνωση των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα ήταν τιμή και κάτι που η Ελλάδα άξιζε. Κέρδισε τη στήριξη από τον Πρίγκιπα  Κωνσταντίνο και σχεδίασαν ένα πλάνο για ιδιωτική χρηματοδότηση των αγώνων πιέζοντας τον Γεώργιο Αβέρωφ, έναν από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Ελλάδας. Ο Αβέρωφ χρηματοδότησε την κατασκευή του Παναθηναϊκού Σταδίου, επιμένοντας να κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου από μάρμαρο από το όρος Πεντέλη, όπως χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της Ακρόπολης.

Παναθηναϊκό Στάδιο: Πως δημιουργήθηκε

 Το έργο προχώρησε με έντονο ρυθμό και αν και όχι χωρίς επιπλοκές (ο κακός καιρός καθυστέρησε την ανασκαφή όλου του μαρμάρου που απαιτείται για την ολοκλήρωση του σταδίου) το νέο στάδιο ήταν έτοιμο εγκαίρως για να φιλοξενήσει τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες τον Μάρτιο του 1896. Ο Έλληνας αθλητής Σπυρίδων Λούις κέρδισε τον Μαραθώνιο, σκορπώντας χαρά. Ενώ η Ελλάδα του 1890 προσπαθούσε ακόμα να εξελιχθεί μετά τα 400 χρόνια της τουρκικής κατοχής, η Αθήνα είχε κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, επαναφέροντας την Ελλάδα πίσω στην Ευρώπη.

Το Παναθηναϊκό Στάδιο το 1895. Photograph: PanathenaicStadium.gr

Στις δόξες του ακόμη και σήμερα το Παναθηναϊκό Στάδιο

Μέχρι τον 20ο αιώνα, στην Ελλάδα έδιναν στο στάδιο την ονομασία «Καλλιμάρμαρο» (φτιαγμένο από μάρμαρο) και συνεχίζουν να το κάνουν σήμερα. Η λέξη «γήπεδο» προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό μέτρο μήκους, όπου ένα «στάδιο» ήταν περίπου 185 μέτρα και ισοδύναμο με το μήκος της πίστας.

Ο χώρος συνεχίζει να διοργανώνει σημαντικές πολιτιστικές, αθλητικές και τελετές. Κατά τη διάρκεια του έτους των Ολυμπιακών Αγώνων, η Ολυμπιακή φλόγα ταξιδεύει από τον αρχαίο χώρο της Ολυμπίας πριν φτάσει τελικά στο Παναθηναϊκό Στάδιο για μια επίσημη τελετή παράδοσης στη νέα χώρα υποδοχής. 

Το γήπεδο είναι επίσης η γραμμή τερματισμού του ετήσιου Αυθεντικού αγώνα Μαραθωνίου Αθηνών που διεξάγεται κάθε Νοέμβριο από την πόλη του Μαραθώνα στην Αθήνα.

Πηγή: whyathens.com