Της κ. Κατερίνα Κατσούλη*, ESG & Sustainability Director στην Grant Thornton, Μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων EFRAG SR Technical Expert Group
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης / αειφορίας έχει ενισχυθεί σημαντικά σε παγκόσμιο επίπεδο, όχι μόνον όσον αφορά στον τρόπο ζωής των ανθρώπων, αλλά και αναφορικά με τις πολιτικές που διαμορφώνουν οι κυβερνήσεις και τα μοντέλα που υιοθετούν οι επιχειρήσεις, καθώς και τα σχέδιά τους για το μέλλον. Μελετώντας τις διεθνείς τάσεις σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική, διαπιστώνουμε πως η βιώσιμη ανάπτυξη έχει πλέον καταστεί το στρατηγικό επίκεντρο για τις παγκοσμίου φήμης και επικερδείς επιχειρήσεις.
Διεθνείς όμιλοι όπως η Shell, Unilever, Microsoft, Apple, Mercedes-Benz, κ.α. έχουν ήδη ανακοινώσει τη στρατηγική τους για το μηδενισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέσα στις επόμενες δεκαετίες, σύμφωνα με τους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ (United Nations Sustainable Development Goals) και της Συμφωνίας των Παρισίων.
Πέραν όμως των υποχρεώσεων που απορρέουν από τους πρόσφατους νόμους για τον περιορισμό των εκπομπών σε Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο επίπεδο, ένας από τους βασικούς παράγοντες που ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να καταστήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη ως κατευθυντήρια στρατηγική αρχή είναι οι ευκαιρίες ανάπτυξης που μπορεί να δημιουργήσει αυτή η προσέγγιση.
Μια από τις ισχυρότερες ευκαιρίες για τις εταιρίες, αποτελεί η προσέλκυση επενδύσεων, καθώς κάθε χρόνο κατανέμονται παγκοσμίως περισσότερα κεφάλαια σύμφωνα με κριτήρια βιώσιμης ανάπτυξης και υπεύθυνης δραστηριοποίησης. Επιπλέον, πολλοί επενδυτές και τράπεζες χρησιμοποιούν τα κριτήρια της βιώσιμης ανάπτυξη ως σημαντικό εργαλείο για την αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων.
Παράλληλα, η ενσωμάτωση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης στην επιχειρηματική στρατηγική οδηγεί μεσοπρόθεσμα στην καινοτομία και στη συνεχή ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, οι βιώσιμες και κοινωνικά υπεύθυνες εταιρείες μπορούν να καθιερώσουν ένα σαφές σημείο διαφοροποίησης του brand τους, γεγονός που θα τις βοηθήσει να προστατευτούν από ανταγωνιστές χαμηλότερου κόστους.
Αυτές οι επιχειρήσεις κερδίζουν μεγάλη αξία όσον αφορά τη φήμη τους. Μπορούν να οικοδομήσουν καλύτερα σχέσεις εμπιστοσύνης με τα ενδιαφερόμενα μέρη, να αποκτήσουν συστάσεις από τους πελάτες και να προστατευτούν από τυχόν αρνητικά δημοσιεύματα, κανονιστικές προκλήσεις και άλλα ζητήματα που μπορεί να επηρεάσουν τη φήμη τους.
Σχετική έρευνα της Grant Thornton, η International Business Report (IBR) καταδεικνύει ένα σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων να αντιλαμβάνεται την αυξανόμενη σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης: το 48% των στελεχών που συμμετείχαν στην έρευνα, πιστεύει ότι η βιώσιμη ανάπτυξη θα έχει καθαρό θετικό οικονομικό αντίκτυπο στην επιχείρησή τους, ενώ ένα παρόμοιο ποσοστό (47%) αναμένει ότι η ενσωμάτωση της αειφορίας στις δραστηριότητές τους θα οδηγήσει σε βελτιωμένη λειτουργική απόδοση και χαμηλότερο κόστος. Παράλληλα, το 43% δηλώνει ότι η οικονομική επιτυχία και η βιώσιμη ανάπτυξη είναι εξίσου σημαντικές.
Παρά το γεγονός ότι η αγορά αναγνωρίζει τη σημασία της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, το 48% των επιχειρήσεων εκτιμά ότι οι περισσότερες εταιρείες δε γνωρίζουν από πού πρέπει να ξεκινήσουν όσον αφορά τα ζητήματα μέτρησης και παρακολούθησης της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η ενημέρωση από οργανισμούς και επιχειρήσεις που εξειδικεύονται στα θέματα Βιώσιμης Ανάπτυξης και Εταιρικής Υπευθυνότητας αποτελεί το πρώτο βήμα σε αυτό το νέο ταξίδι.
Σήμερα, είμαστε στο κομβικό σημείο όπου η υποχρεωτική δημοσίευση εκθέσεων βιωσιμότητας, για πολύ μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων είναι προ το πυλών, βάσει της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας CSRD. Η οδηγία αυτή θέτει με σαφήνεια τη νέα κατεύθυνση και το περιεχόμενο που θα έχουν οι ετήσιες καταστάσεις αποτελεσμάτων των εταιρειών και οργανισμών: απαιτείται πλέον η παρουσίαση της συνολικής εικόνας των επιδόσεων της επιχείρησης, με ισορροπία μεταξύ ποσοτικών δεδομένων και ποιοτικών πληροφορίων, περιλαμβάνοντας τόσο χρηματοοικονομικές όσο και μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες (ESG ή βιώσιμης ανάπτυξης) και σχετικούς δείκτες επίδοσης.
Σημειώνεται πως η οδηγία CSRD εισάγει ουσιαστικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων σχετικά με τη βιωσιμότητα, με μικρές αποκλίσεις για τις διάφορες εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής. Όλες οι σχετικές γνωστοποιήσεις θα επεκταθούν και στην αλυσίδα αξίας (value chain) της κάθε επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων και των υπηρεσιών, των επιχειρηματικών σχέσεων και της αλυσίδας εφοδιασμού.
Τα νέα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης EFRAG-ESRS έχουν δομηθεί προκειμένου να καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων της οδηγίας CSRD σχετικά με τη βιωσιμότητα. Η ανάπτυξη Απολογισμών Βιωσιμότητας εξελίσσεται σε ένα απαραίτητο και πολύ χρήσιμο εργαλείο για τις εταιρίες. Η ανάπτυξή του είναι πολύ πιο απαιτητική και θα είναι επιτυχής μόνον κάτω από ένα νέο πλαίσιο συστηματικής δράσης (στρατηγική ESG), καταγραφής και παρακολούθησης όλων των θεμάτων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Ποιες εταιρείες θα πρέπει να εφαρμόσουν τα νέα πρότυπα;
- Για τη χρήση του 2024 οι Εταιρείες που υπόκεινται ήδη στην οδηγία για μη Χρηματοοικονομική Πληροφόρηση (NFRD). Πρόκειται, ουσιαστικά, για μεγάλες «εταιρείες δημοσίου συμφέροντος» της ΕΕ με εισηγμένους σε ρυθμιζόμενη αγορά τίτλους, πιστωτικά ιδρύματα και ασφαλιστικές εταιρείες με περισσότερους από 500 υπαλλήλους.
- Για τη χρήση του 2025, οι μητρικές εταιρείες μεγάλων ομίλων. Οι μεγάλοι όμιλοι είναι όμιλοι που αποτελούνται από μητρικές και θυγατρικές εταιρείες που περιλαμβάνονται σε μια ενοποίηση και πληρούν δύο από τα ακόλουθα κριτήρια: i) σύνολο ισολογισμού που υπερβαίνει τα 20.000.000€, ii) καθαρό κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 40.000.000€ και iii) κατά μέσο όρο περισσότερους από 250 εργαζόμενους κατά τη διάρκεια της χρήσης (σε ενοποιημένη βάση).
- Για τη χρήση του 2025, όλες οι «μεγάλες» εταιρείες της ΕΕ που πληρούν δύο από τα ακόλουθα κριτήρια: i) σύνολο ισολογισμού που υπερβαίνει τα 20.000.000 ευρώ, ii) καθαρό κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 40.000.000 ευρώ και iii) κατά μέσο όρο περισσότερους από 250 εργαζομένους κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.
Οι Εισηγμένες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, έχουν ελαφρύτερες απαιτήσεις γνωστοποίησης και δυνατότητα εξαίρεσης έως το 2028.
Βλέπουμε πως οι συνθήκες έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά και οι επιχειρήσεις αξιολογούνται με πολλά και διαφορετικά κριτήρια που δεν σχετίζονται μόνο με τις χρηματοοικονομικές αποδόσεις τους. Σε αυτό το περιβάλλον, απαιτείται και από την ελληνική επιχειρηματικότητα να προετοιμαστεί ενόψει των νέων συνθηκών που θα επικρατήσουν στην αγορά ώστε να μπορέσει να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν.
Η Grant Thornton σε πρόσφατη εκδήλωση παρουσίασε τα Νέα Ευρωπαϊκά πρότυπα σύνταξης Απολογισμών ESG (EFRAG ESRS) και πως επηρεάζουν τις ελληνικές επιχειρήσεις.
*Η Κατερίνα Κατσούλη είναι ESG & Sustainability Director της εταιρείας Grant Thornton. Είναι πτυχιούχος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις του Πανεπιστημίου του Mannheim στη Γερμανία. Από το 2006 ειδικεύεται σε θέματα Αειφόρου Ανάπτυξης, αναλαμβάνοντας την υλοποίηση σχετικών έργων για μεγάλες ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες. Έχει εκτενή εμπειρία στην ανάπτυξη στρατηγικών, πολιτικών και διαδικασιών Βιώσιμης Ανάπτυξης, στη δημιουργία και ανάπτυξη ετήσιων Απολογισμών Εταιρικής Υπευθυνότητας, καθώς και στον σχεδιασμό και την υλοποίηση ποικίλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Επιπλέον, ασχολείται με μελέτες κοινωνικού-οικονομικού αποτυπώματος και υποστηρίζει ενεργά τους οργανισμούς σε θέματα υπεύθυνης προμηθευτικής αλυσίδας και αξιολόγησης από διεθνείς χρηματιστηριακούς δείκτες αειφορίας
