Η σημαντικότερη εξορυκτική δραστηριότητα, η οποία έχει σημαδέψει την οικονομία και το τοπίο της Τήνου, στο βόρειο κυρίως τμήμα της, είναι αυτή των λατομείων μαρμάρου.
Τα τηνιακά μάρμαρα συναντώνται σε ευρήματα της ρωμαϊκής αρχαιότητας και του μεσαίωνα, ενώ από τον 13ο αιώνα η εξόρυξη και χρήση των τηνιακών μαρμάρων επεκτείνεται.
Ως τον 19ο αιώνα, η λατόμευση των μαρμάρων, στα λατομεία («νταμάρια» ή «πελεκανιές») δεν ήταν συστηματική, κάθε μαρμαροτεχνίτης ήταν και λατόμος κάθε φορά που χρειαζόταν μάρμαρο για κάποια εργασία.
Η βιομηχανική εκμετάλλευση των μαρμάρων του νησιού αρχίζει τον 19ο αιώνα και εντείνεται από τις αρχές του 20ού αιώνα, ενώ η οικοδόμηση των ελληνικών νεοκλασικών πόλεων, από το 1835, αυξάνει τη ζήτηση για τηνιακό μάρμαρο.
Αναγνωρίσιμα σημάδια της νεότερης πλούσιας εξορυκτικής και μαρμαρογλυπτικής δραστηριότητας βρίσκονται στον καθολικό ναό Αγίου Διονυσίου της Αθήνας. Οι μονολιθικοί ύψους έξι μέτρων κίονες του ναού από πράσινο μάρμαρο εξορύχθηκαν από το τηνιακό λατομείο του αρχιτέκτονα και επιχειρηματία Σταμάτη Κλεάνθη στον Πάνορμο.
Κατά τον 19ο αιώνα οι μαρμάρινοι όγκοι κόβονταν ακόμη με την αρχαία μέθοδο της «φάλκας». Από την αρχή του 20ού αιώνα ακολουθήθηκε σε ορισμένα λατομεία της Τήνου μία μέθοδος μηχανικής συρματοκοπής η οποία επιτάχυνε και εκβιομηχάνισε την παραγωγή. Την εισήγαγε η εταιρεία “Marmor Ltd” που εκμεταλλεύτηκε με ατμοκίνητα μηχανήματα λατομεία στην Πεντέλη, στη Σκύρο, στην Πάρο, στους Αχινούς και τα Χούσουλα της Τήνου.
Η εταιρεία “Marmor Ltd” (ιδρ. 1896/97) είχε αγοράσει στους Αχινούς, στην Τήνο, το λατομείο του Γερμανού πρέσβη Karl Kloebe που ανήκε παλαιότερα στον Βαυαρό γλύπτη Seigel. Μετά το 1910, η εκμετάλλευση συνεχίστηκε, έως το 1938, από την εταιρεία “Grecian Marble”, διάδοχο της “Marmor Ltd”. Μεταπολεμικά, τα λατομεία της “Grecian Marble” περιήλθαν στην «Α.Ε.Β.Ε. Λατομείων Μαρμάρου Διονύσου-Πεντέλης», η οποία τα εκμεταλλεύεται ως σήμερα.
Στη σύγχρονη λατόμευση για τη ρηγμάτωση του πετρώματος και την απόσπαση των όγκων από το πέτρωμα χρησιμοποιείται πλέον και δυναμίτης ή «φουρνέλο». Οι όγκοι ή «τάκοι» του μαρμάρου, μετά την απόσπαση τους και προτού μεταφερθούν από το λατομείο υφίσταντο επεξεργασία με λάξευση «πελέκημα» με το χέρι ή με κομπρεσέρ.
Πηγή: Κεφάλαιο «Τήνος» στο βιβλίο Ορυχεία στο Αιγαίο – Βιομηχανική αρχαιολογία στην Ελλάδα, Ν. Μπελαβίλας & Λήδα Παπαστεφανάκη (επιμ.), εκδόσεις Μέλισσα, Αθήνα 2009, σ. 210-221 (όπου και αναλυτικά στοιχεία και τεκμηρίωση για τις επιχειρήσεις και τις εγκαταστάσεις των λατομείων μαρμάρου της Τήνου και για τις άλλες εκμεταλλεύσεις εξόρυξης στο νησί).
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies για να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες cookie αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησης σας και εκτελούν λειτουργίες όπως η αναγνώρισή σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπό μας και βοηθώντας την ομάδα μας να καταλάβει ποιες ενότητες του ιστότοπου θεωρείτε πιο ενδιαφέρουσες και χρήσιμες. Μπορείτε να προσαρμόσετε όλες τις ρυθμίσεις cookie σας μεταβαίνοντας στις καρτέλες στην αριστερή πλευρά.
Αυστηρά Απαραίτητα Cookies
Τα αυστηρά απαραίτητα cookies θα πρέπει να είναι ενεργοποιημένα ανά πάσα στιγμή, ώστε να μπορούμε να αποθηκεύσουμε τις προτιμήσεις σας για τις ρυθμίσεις των cookies.
Εάν απενεργοποιήσετε αυτό το cookie, δεν θα μπορέσουμε να αποθηκεύσουμε τις προτιμήσεις σας. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που επισκέπτεστε αυτόν τον ιστότοπο θα χρειαστεί να ενεργοποιήσετε ή να απενεργοποιήσετε ξανά τα cookies.
Cookies Στατιστικών
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων πληροφοριών, όπως ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο και οι πιο δημοφιλείς σελίδες.
Η φύλαξη αυτού του cookie μας επιτρέπει να βελτιώσουμε τον ιστότοπό μας.
Για να μπορέσουμε να αποθηκεύσουμε τις προτιμήσεις σας, ενεργοποιήστε πρώτα τα αυστηρά απαραίτητα cookies!
Πολιτική Cookies
Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στην Πολιτική Cookies.