Είναι αρκετά σύνηθες κατά την εκμετάλλευση των λατομικών ορυκτών που έχουν ήδη αδειδοτηθεί να προκύπτουν ζητήματα ανάγκης αλλαγής του είδους του εξορυσσόμενου λατομικού ορυκτού, από μάρμαρο σε βιομηχανικό και αντιστρόφως ή/και από αδρανές σε βιομηχανικό/μάρμαρο. Για παράδειγμα, λατομικοί χώροι έχουν αδειοδοτηθεί ως λατομεία βιομηχανικών ορυκτών και μολαταύτα ανιχνεύονται μάρμαρα ή και το αντίστροφο, ή ακόμη και περιπτώσεις που εντός θεσμοθητημένων και ενεργοποιημένων λατομικών περιοχών (ΛΠ) με σκοπό την αποκλειστική εξόρυξη αδρανών, να εντοπίζονται αξιόλογα μάρμαρα ή μεταλλευτικά ορυκτά κλπ..
Για το ζήτημα υφίσταται πρόβλεψη στο υφιστάμενο πλαίσιο, συγκεκριμένα στην παρ. 5 του άρθρου 3 του Ν.2115/93, αν το συγκεκριμένο κοίτασμα µεταλλευτικών ή βιοµηχανικών ορυκτών ή µαρµάρων που τυχόν απαντάται εντός ΛΠ, εκτιμάται σε “σημαντικές ποσότητες” και “έχει ουσιώδη σημασία για την εθνική οικονομία”, οπότε το δικαίωμα εκμετάλλευσής του υπερισχύει των αδρανών υλικών και εκδίδεται γι αυτό σχετική Απόφαση Υπουργού.
Δεν υπάρχει ρύθμιση για τις λοιπές περιπτώσεις και επιπλέον δεν προβλέπεται ακολουθητέα διαδικασία για την αδειοδότηση των νέων ορυκτών που εκάστοτε ανιχνεύονται. Ειδικότερα, για την περίπτωση που υπεισέρχεται και το ζήτημα των προϋφιστάμενων ΛΠ θα πρέπει επιπλέον είτε να ρυθμιστεί “ποιό λατομικό ορυκτό υπερισχύει” και να δοθεί η (υπολειπόμενη χρονικά) άδεια υπέρ αυτού χωρίς παρέμβαση στο σύστημα των ΛΠ, είτε θα πρέπει να τεθεί ζήτημα αποχαρακτηρισμού των ΛΠ και εν συνεχεία έκδοση νέας άδειας σύμφωνα με τα προβλεπόμενα. Εντούτοις, υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δεν υφίσταται πρόβλεψη αποχαρακτηρισμού λατομικών περιοχών (ΛΠ), εφόσον αυτές έχουν ενεργοποιηθεί. Υπάρχει μόνο η δυνατότητα μερικού αποχαρακτηρισμού, με την έννοια της τροποποίησης (περιορισμού) των ορίων της λατομικής περιοχής, εφόσον προφανώς πρόκειται για περιοχή που δεν έχει μισθωθεί.
Πρόταση για την διαμόρφωση της νομοθεσίας σχετικά με το ανωτέρω ζήτημα ώστε να μην υφίσταται απώλεια ορυκτών πρώτων υλών δημόσιας ωφέλειας και υψηλής προστιθέμενης αξίας:
Η ανωτέρω τροποποίηση επιτρέπεται μόνον εφόσον υπάρχει η δυνατότητα εκμετάλλευσης ορυκτών που ανήκουν στην κατηγορία των βιομηχανικών ορυκτών ή των μαρμάρων ή των πετρωμάτων που είναι κατάλληλα για ειδικές χρήσεις.
α) Απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ, για κατάταξη του πετρώματος του λατομείου στη νέα κατηγορία, με την προβλεπόμενη από τον νόμο διαδικασία .
β) Τροποποίηση των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης που θα αφορούν πλέον την νέα κατηγορία ορυκτού.
γ) Έρευνα των απαγορευτικών λόγων εφόσον προβλέπεται ουσιώδης αλλαγή του τρόπου εκμετάλλευσης, όπως χρήση εκρηκτικών υλών, που δεν προβλεπόταν αρχικά και για την οποία γνωμοδοτούν εκ νέου μόνον εκείνες οι υπηρεσίες που απαιτείται.
Η αδειοδοτούσα υπηρεσία εξετάζει τη συνδρομή των ως άνω προϋποθέσεων για την χορήγηση ή μη της τροποποίησης της άδειας εκμετάλλευσης ως προς το είδος του εξορυσσόμενου ορυκτού και αναλόγως απορρίπτει την αίτηση ή διαβιβάζει αντίγραφο του φακέλου στον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή τον οικείο δήμο, προκειμένου για δημόσιο ή δημοτικό λατομείο αντιστοίχως, ώστε να προχωρήσουν στην σχετική αιτούμενη τροποποίηση της μίσθωσης του χώρου.
Σε περίπτωση δημόσιου λατομείου ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης υποχρεούται να εκδώσει απόφαση έγκρισης της τροποποίησης μίσθωσης της δημόσιας έκτασης καθορίζοντας τους οικονομικούς όρους για την προστασία των συμφερόντων του Δημοσίου όπως ύψος μισθωμάτων ανάλογα με την νέα κατηγορία ορυκτού, ύψος απαιτούμενων εγγυητικών επιστολών, διατηρουμένου του προϋπάρχοντος μισθωτή και καλεί τον ενδιαφερόμενο για την υπογραφή της σχετικής τροποποίησης της σύμβασης μίσθωσης. Αντίγραφο της σύμβασης διαβιβάζεται άμεσα στην αδειοδοτούσα υπηρεσία προκειμένου να εκδώσει τη σχετική τροποποίηση της άδειας εκμετάλλευσης.
Σε περίπτωση δημοτικού λατομείου ακολουθείται διαδικασία αντίστοιχη με αυτή του προηγουμένου εδαφίου από τον οικείο Δήμο. Η τροποποίηση της μίσθωσης από τον Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή τον οικείο Δήμο, κατά περίπτωση, ισχύει για τον υπολειπόμενο χρόνο μέχρι τη λήξη της προϋπάρχουσας σύμβασης μίσθωσης.
Η τροποποίηση της άδειας εκμετάλλευσης εκδίδεται από την αρμόδια, για την νέα κατηγορία ορυκτού, αδειοδοτούσα αρχή και ισχύει για τον υπολειπόμενο χρόνο μέχρι τη λήξη της προϋπάρχουσας άδειας εκμετάλλευσης.