Το μάρμαρο είναι ένα πέτρωμα που έχει πολλές διαφορετικές ιδιότητες. Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο αυτός ο φυσικός λίθος χρησιμοποιείται τόσο στη γλυπτική όσο και στην αρχιτεκτονική είναι λόγω της απίστευτης ομορφιάς του. Στο πέρασμα των χρόνων, λοιπόν, το μάρμαρο έχει καταφέρει να βρει τον δρόμο του σε πολλές και ποικίλες βιομηχανίες, αλλά ο τομέας στον οποίο έχει αφήσει το μεγαλύτερο αποτύπωμά του είναι οι κατασκευές. Σχεδόν κάθε διάσημο αρχιτεκτόνημα σε όλο τον κόσμο έχει κατασκευαστεί με μάρμαρο.
Αρχέγονο και σύγχρονο
Το μάρμαρο διαθέτει απίστευτη αντοχή και εξαιρετική αισθητική. Λόγω των συγκεκριμένων ιδιοτήτων, αυτός ο πολύτιμος βράχος χρησιμοποιείται στην τέχνη, την αρχιτεκτονική και τις κατασκευές για αιώνες. Γι’ αυτό το μάρμαρο και οι κατασκευές έχουν μια πολύ μεγάλη ιστορία μαζί. Δεδομένου ότι πρόκειται για έναν ευέλικτο και στιβαρό βράχο, έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή τεράστιων κτιρίων και κατασκευών κατά τη διάρκεια των αιώνων.
«Το μάρμαρο έχει χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα σε πλήθος παραλλαγές και χρήσεις. Είναι ένα υλικό βγαλμένο από τα σωθικά της γης στο οποίο πάνω του περιγράφεται η βιαιότητα αλλά και η τυχαιότητα της ίδιας της ύπαρξής μας πάνω στον πλανήτη. Λόγω της μεγάλης του ποικιλίας σε χρώματα και υφές, χρησιμοποιήθηκε σε δάπεδα, ορθομαρμαρώσεις ναών, περίτεχνες διακοσμήσεις και ακόμα σαν υλικό διαμόρφωσης κτιρίων, κλιμάκων, στηθαίων κ.λπ.» σχολιάζει ο αρχιτέκτων Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, επικεφαλής του Klab architecture.
Ανεξάρτητα από τις συνθήκες, αυτή η πολύτιμη φυσική πέτρα διατηρεί την ομορφιά και την υφή της. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος λόγος για τον οποίο το μάρμαρο είναι η πιο κατάλληλη πέτρα τόσο για εσωτερικό όσο και για εξωτερικό σχεδιασμό. Αν ρίξουμε μια ματιά σε όλο τον κόσμο, μπορούμε να δούμε ότι η πλειονότητα των ιστορικών κτιρίων ήταν/είναι κατασκευασμένα από μάρμαρο. Η ανθρώπινη ιστορία το αποδεικνύει καθώς δείγματα κατασκευών με μάρμαρο αποτελούν μεταξύ πολλών άλλων οι πυραμίδες της Γκίζας στην Αίγυπτο (2580 π.Χ.), ο ναός της θεάς Άρτεμης (560 π.Χ.) στην Έφεσο της Μικράς Ασίας, το Κολοσσαίο στη Ρώμη (72 μ.Χ.), το Ταζ Μαχάλ στην Ινδία (1632-52) και το Ανώτατο Δικαστήριο στην Ουάσινγκτον (1935).
Για τον αρχιτέκτονα Τσαμπίκο Πετρά του studio Petrās Architecture, το μάρμαρο αφηγείται την ιστορία του κόσμου και την ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Με τα δικά του λόγια: «Έχει γεννηθεί από μια διαρκή μεταμόρφωση ιζηματογενών πετρωμάτων, και αποτυπώνει την παρουσία του κοσμικού χρόνου μέσα στη μάζα του, για αυτό και οι διαφορετικές κοπές κάθετα ή παράλληλα στις φλέβες των ιζημάτων καθηλώνουν τον θεατή και αποκαλύπτουν κάθε φορά μια μικρή αφήγηση του κόσμου μας. Πολύ περισσότερο για την Ελλάδα, το μάρμαρο ήταν το υλικό στο οποίο καταγράφηκαν οι υψηλότερες αισθητικές και πολιτιστικές δημιουργίες της χώρας μας αλλά και όλου του δυτικού κόσμου. Πώς θα γνωρίζαμε σήμερα για τις αρχιτεκτονικές μορφές, τους κτιριακούς τύπους των αρχαίων ναών, της στοάς και των αιθρίων, αν δεν υπήρχε το μάρμαρο να τις κρατήσει ζωντανές μέχρι σήμερα; Μια ετυμολογική εκδοχή της λέξης Ελλάς εικάζεται ότι προέρχεται από τις λέξεις φως και πέτρα, ή αλλιώς η λαμπερή πέτρα (Ελ – ήλιος και λας – λατομείο). Η Ελλάδα και το μάρμαρο είναι κατά κάποιον τρόπο αλληλένδετες έννοιες».
Ποικιλία χρωμάτων και σύνθεσης
H ποιότητα των μαρμάρων εξαρτάται, σε σημαντικό βαθμό, από τη σύσταση των πετρωμάτων από τα οποία προήλθαν, καθώς και από τον βαθμό της μεταμόρφωσής τους. Τα χρώματα των μαρμάρων ποικίλουν. Ο καθαρός ασβεστίτης είναι λευκός, αλλά ορυκτές προσμίξεις προσθέτουν το χρώμα. To χρώμα των μαρμάρων είναι, ως επί το πλείστον, λευκό – ημίλευκο έως γκρι σε διάφορους τόνους, με διακύμανση αποχρώσεων κατά ζώνες, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις το χρώμα μπορεί να είναι και μαύρο, πρασινωπό, ροζ, ερυθρωπό κ.λπ. και οφείλεται συνήθως στην παρουσία οργανικών ουσιών ή σιδηροξειδίων ή μαγγανιούχων οξειδίων.
Γνήσια κρυσταλλικά ελληνικά μάρμαρα είναι τα λευκά μάρμαρα Πεντέλης και Διονύσου, τα λευκά – ημίλευκα μάρμαρα της περιοχής Δράμας – Καβάλας – Θάσου, τα μάρμαρα Τρανοβάλτου Κοζάνης, τα μάρμαρα Νάξου, τα ροζ μάρμαρα Λαύκου Πηλίου κ.ά. Πολύ γνωστά γνήσια ξένα μάρμαρα είναι τα μάρμαρα της περιοχής Carrara της Ιταλίας, τα λευκά μάρμαρα της Lasa Ιταλίας, το ιταλικό μάρμαρο Giallo di Siena, το μάρμαρο Portuguese Pink, το λευκό μάρμαρο Αfyon της Τουρκίας με ζαχαρώδη δομή, το λευκό μάρμαρο Sivec της Βόρειας Μακεδονίας κ.ά.
Ανάλογα με το μέγεθος των κόκκων των κρυστάλλων τους, τα μάρμαρα χαρακτηρίζονται ως λεπτοκοκκώδη (με μέγεθος κόκκων 0,01-0,5 mm), ως μεσοκοκκώδη (με μέγεθος κόκκων 0,5-2 mm) και ως χονδροκοκκώδη (με μέγεθος κόκκων 2-6 mm). Τα λεπτοκοκκώδη μάρμαρα θεωρείται ότι έχουν μεγαλύτερη μηχανική αντοχή από τα χονδροκοκκώδη. Η αντοχή τους όμως εξαρτάται και από τα ιστολογικά χαρακτηριστικά τους.
Απεριόριστες σχεδιαστικές δυνατότητες
Εκτός από κουζίνες και μπάνια, στο σύγχρονο σπίτι το μάρμαρο πρωταγωνιστεί σε επιτοίχιες συνθέσεις, μόνο του ή με άλλα υλικά, σε τραπέζια, μπουφέδες, φωτιστικά, ενώ σχετικά πρόσφατα έκανε την εμφάνισή του και στο art de la table με πιάτα, μπολ κ.λπ. Επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο πετρώματος, μπορείτε να κατασκευάσετε σχεδόν τα πάντα. Τα πιο σκληρά είδη, που δεν χαράσσονται εύκολα, ενδείκνυνται για επιφάνειες με σκληρή χρήση, π.χ. τραπέζι φαγητού. Όπως αναφέρουν στο Architect Έλληνες αρχιτέκτονες, στη σύγχρονη αρχιτεκτονική το μάρμαρο προσφέρει ένα ευρύ πεδίο πειραματισμού, ασφάλειας και μοναδικής ποιότητας στο τελικό αποτέλεσμα.
Ο Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος του Klab architecture σημειώνει: «To μάρμαρο είναι ένα φυσικό υλικό σε πολλούς χρωματισμούς που μπορεί να υλοποιηθεί σε πολλές υφές. Συνεπώς σε επιφάνειες που μας ενδιαφέρει η πλούσια φυσική του υλικότητα είτε εξωτερικές είτε εσωτερικές είναι αυτές που μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε. Πλέον χρησιμοποιείται κυρίως σαν επένδυση ή δάπεδο σε πλάκες πάχους 2 ή 3 εκατοστών έχοντας μεγάλη αντοχή και διάρκεια στον χρόνο. Μπορεί να τοποθετηθεί κάθετα ή οριζόντια σε τοίχους, πατώματα, σκάλες, έπιπλα κ.λπ.. Κάθε διαφορετική του κατεργασία και η τόσο μεγάλη ποικιλία μαρμάρων που υπάρχει ειδικά στη χώρα μας το κάνει ένα υλικό που προσφέρει στον αρχιτέκτονα μία ασφάλεια αλλά και τη δυνατότητα να πειραματιστεί και να δημιουργήσει επιφάνειες που κανένα άλλο υλικό δεν μπορεί να προσφέρει».
Από την πλευρά του, ο Τσαμπίκος Πετράς του Petrās Architecture επισημαίνει πως το μάρμαρο προσφέρει στον δημιουργό τη δυνατότητα κάθε φορά να παράγει μια διαφορετική και ανεπανάληπτη εκδοχή του υλικού. «Με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας το μάρμαρο μπορεί να σμιλευθεί στις τρεις διαστάσεις με πολύ μεγάλη γεωμετρική ακρίβεια και να αποκτήσει πολύ διαφορετικές και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες υφές, που ανακλούν το φως με πολλαπλό τρόπο και προσφέρουν πλήθος από απτικές ποιότητες κατά την επαφή με το σώμα. Οι συνδυασμοί των διαφορετικών αποχρώσεων του μαρμάρου με όλες τις διαφορετικές τελικές επεξεργασίες που μπορεί να δεχτεί – βουρτσιστό, χτυπητό, χτενιστό, αμοβολλημένο ή απόλυτα λείο – και η μεταξύ τους σύνθεση – είναι πραγματικά ατελείωτοι, για αυτό και κάθε κατασκευή από μάρμαρο είναι μοναδική και ανεπανάληπτη. Τα ελληνικά μάρμαρα, επιπρόσθετα, διαθέτουν εκπληκτικούς χρωματισμούς που έχουν γεννηθεί από τα χρώματα και το υλικό του ελληνικού τοπίου και αποτελούν, θα λέγαμε, μια τρισδιάστατη φωτογραφία της ελληνικής γης που διαμορφώθηκε και διατηρήθηκε στο βάθος των αιώνων», περιγράφει χαρακτηριστικά.
Ποιότητα που δεν συγκρίνεται
Αυτές οι μοναδικές ιδιότητες που φέρει το μάρμαρο είναι που καθορίζουν και το αισθητικό-λειτουργικό αποτέλεσμα, ένα αποτέλεσμα που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση όταν σταθεί δίπλα σε άλλα υλικά που προσπαθούν να το μιμηθούν. «Πάντα με εντυπωσίαζε το αποτέλεσμα του μαρμάρου στις διαφορετικές κλίμακες, την απόσταση δηλαδή από την οποία κάποιος μπορεί να το παρατηρήσει και να το αντιληφθεί. Από τη στιγμή που αποκαλύπτεται στο βλέμμα από απόσταση και ανακλά το φως, μέχρι τη στιγμή που το πλησιάζεις από κοντά και το αγγίζεις, εστιάζεις και παρατηρείς στο εσωτερικό του όλες τις μικρές αντανακλάσεις από τους κρυστάλλους, τα νερά και τις ελάχιστες εγκολπώσεις και ποιότητες», υπογραμμίζει ο κ. Πετράς και συμπληρώνει: «Όσο περισσότερο γνωρίζεις το μάρμαρο τόσο περισσότερο σε γοητεύει. Σήμερα σε μια εποχή που η αναπαράσταση των υλικών σε υλικά τύπου ξύλου, τύπου μάρμαρου, τύπου τσιμέντου κ.λπ. προσπαθεί να αναπαράγει με όσο καλύτερη ανάλυση ένα φυσικό υλικό, μόλις βάλεις δίπλα δίπλα ακόμα και ένα απλό μάρμαρο με μια αντιγραφή του, η διαφορά ανάμεσα στο φυσικό και στο συνθετικό υλικό είναι αποκαλυπτική και ασύγκριτη, όπως η διαφορά που υπάρχει όταν περπατάς σε ένα δάσος με το να βλέπεις μια κινηματογραφική του εκδοχή».
Το ανεπανάληπτο αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα του μαρμάρου επιβεβαιώνει ο κ. Λαμπρινόπουλος, χάρη στις διαφορετικές αποχρώσεις και διαφορετικές τεχνοτροπίες επεξεργασίας του φυσικού πετρώματος. «Ένα λείο μάρμαρο μπορεί να μας δώσει ενδιαφέρουσες αντανακλάσεις, να προσδώσει μία αίσθηση καθαριότητας και με το χρώμα του να τονίσει τον χώρο όπως έχει σκεφτεί ο αρχιτέκτονας. Το πώς τρέχουν τα νερά του ή οι βένες του μπορούν να τονίσουν επίσης τον χώρο επιμηκύνοντας τον χώρο ή μεγαλώνοντας διαισθητικά το ύψος του. Με μία διαφορετική επεξεργασία όπως η αμμοβολή το μάρμαρο χάνει τη στιλπνότητά του, αλλά δημιουργεί μία ενδιαφέρουσα επιφάνεια στην αφή και που επίσης δημιουργεί ενδιαφέρουσες φωτοσκιάσεις πάνω του», αναφέρει αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στην ανθεκτικότητα του μαρμάρου. «Ο χρόνος είναι φιλικός στο μάρμαρο και το πατινάρει χωρίς να χαθούν οι αρετές του. Επίσης αντέχει τη θερμότητα, αλλά και το νερό. Χρησιμοποιείται έτσι σε πάγκους κουζινών, σε υγρούς χώρους και φυσικά σε επενδύσεις όψεων σε δάπεδα εσωτερικά ή εξωτερικά, και σε εξαιρετικά μεγάλο αριθμό χρήσεων που αναζητούν ένα στιβαρό, ανθεκτικό και ταυτόχρονα διαχρονικό υλικό».
Συνώνυμο της πολυτέλειας και της Ελλάδας
Από την αρχαιότητα έως τη σημερινή εποχή, η χρήση του μαρμάρου σε οποιονδήποτε χώρο και μόνο αρκεί για να θεωρηθεί αυτός ο χώρος πολυτελής. Για τον κ. Πετρά, «η χρήση αυτού του υλικού σήμερα από κάποιον δηλώνει ότι είναι ένα άνθρωπος που αγαπά τη φύση και τα φυσικά υλικά. Ένας «φυσιολάτρης» θα έλεγα, που επιθυμεί να πατάει με γυμνά πόδια στη γη και να αισθάνεται τους κραδασμούς της. Διαπιστώνω ότι όσο και αν προχωράει η κοινωνία προς μια καθολική ψηφιοποίηση, τόσο μας γεννιέται η ανάγκη να επιστρέψουμε στην απτή πραγματικότητα των υλικών. Το μάρμαρο – ένα πέτρωμα που προέρχεται από καταβολής κόσμου – είναι ίσως ό,τι πιο πολύτιμο έχει να μας δώσει η μητέρα γη, ένα κόσμημα που έπλασε μέσα από διαδικασίες στα βάθη των αιώνων. Αιώνιο και ταυτόχρονα ζωντανό με κάθε κομμάτι του να διατηρεί τη δική του μοναδική και ανεπανάληπτη προσωπικότητα. Η επαφή με το μάρμαρο ίσως να είναι η πιο αρχαία και πιο εκλεπτυσμένη δημιουργική σχέση που μπορούμε να έχουμε με ένα φυσικό αντικείμενο, που μας συνδέει με το παρελθόν και τους προγόνους μας και ταυτόχρονα με την υστεροφημία που επιθυμούμε να παραδώσουμε στο μέλλον».
Δεν είναι όμως μόνο η έννοια του πλούτου με την οποία είναι συνυφασμένη η εφαρμογή του μαρμάρου. Για τον κ. Λαμπρινόπουλο, το μάρμαρο, όπως και τα υπόλοιπα υλικά, χρησιμοποιείται για να προσφέρει στον χώρο με τις ιδιότητές του αλλά ξεχωρίζει αποτελώντας συνώνυμο της Ελλάδας. «Προφανώς είναι ένα αρκετά ακριβό υλικό που έχει ταυτιστεί με μνημεία, και η αξία του είναι αυταπόδεικτη καθώς είναι ένα υλικό που έχει χρησιμοποιηθεί αιώνες σε σημαντικά αρχιτεκτονικά κτίρια. Το υλικό από μόνο του είναι συναρπαστικό, μοναδικό στο κάθε του κομμάτι και γεμάτο εκπλήξεις. Προσωπικά δεν γνωρίζω άλλο υλικό τόσο μοναδικό, τόσο ακραία συνδεδεμένο με την Ελλάδα που είναι γεμάτη με υπέροχα και μοναδικά μάρμαρα».
Πηγή: architectmag.gr
