Οπτικοποιείται το όνειρο; Μορφοποιείται ο εφιάλτης; Από τι υλικό πλάθεται η ζωή και με ποιο αποδομείται ο θάνατος; Πόσο «απαλό» πρέπει να ‘ναι το υλικό του ονείρου και πόσο σκληρό αυτό του εφιάλτη; Διαμελίζονται τα σώματα, έχουν φύλο τα γλυπτά, χαρτογραφούνται οι αρτηρίες στη …μαρμάρινη σάρκα, πόσο ροζ πρέπει να ‘ναι το μάρμαρο για να αναπαραστήσει το ανθρώπινο δέρμα; Πόσα ερωτήματα αλλά και πόσες «γοητευτικές βεβαιότητες» γεννά (ακόμα) η σύγχρονη τέχνη;
Με λίγα λόγια και 70 έργα, βάρους 20 τόνων(!), που μεταφέρθηκαν με δυο τεράστια καμιόνια από το εργαστήριο του Sommacampagna του Ιταλικού Βορρά, στο Μπρίντιζι, φορτώθηκαν σε πλοία, διέσχισαν την Εγνατία οδό κι έφτασαν στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, όπου θα εκτίθενται από αύριο (Παρασκευή 7/2) επιχειρεί να απαντήσει ένας από τους μεγαλύτερους γλύπτες εν ζωή, ο Novello Finotti, εκθέτοντας για πρώτη φορά έργα του στην Ελλάδα.
Μάρμαρο, χαλκός, βασάλτης είναι το υλικό των μεγάλων διαστάσεων έργων του, που αναπτύσσονται εντός κι εκτός του κτιρίου του Τελλογλείου Ιδρύματος. Ο ίδιος κινείται -ελαφροπατά σχεδόν – ανάμεσά τους, φροντίζει, αναζητά μανικά το φως τους, αν κι έχει φροντίσει ήδη διά του υλικού που επιλέγει να …φωτίζονται εσωτερικά.
Η έκθεση τιτλοφορείται «Finotti:Fine Notte. Το τέλος της νύχτας» και το …ομόηχο του ονόματός του, με το «Τέλος της νύχτας» (το λυκαυγές/την ώρα των ονείρων;), δημιουργεί εικαστικούς και μη συνειρμούς.
– Μου το «κόλλησε» παίζοντας με το όνομά μου (Finotti/fine della notte) ο Ιόλας. Το 1973 έκανα το πρώτο μου ταξίδι στην Ελλάδα. Με την παρότρυνσή του επισκέφθηκα την Ακρόπολη. Εκεί ανακάλυψα το φως του μαρμάρου, την καθαρότητα- την πνευματικότητά του ως υλικού», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ιταλός γλύπτης αν και, όπως διευκρινίζει: «η δική μου ποίηση δεν έχει λέξεις. Ο λόγος μου είναι η γλυπτική. Η γλώσσα μου είναι το υλικό. Οι λέξεις γεννιούνται απ’ αυτό και …γράφονται με μάρμαρο, με χαλκό, με βασάλτη».
– Και ποιο είναι το «αγαπημένο» σας υλικό;
– «Γεννήθηκα στο χυτήριο αλλά όταν γνώρισα το μάρμαρο στον Παρθενώνα χάρη στον Ιόλα, όταν γνώρισα το φως του μαρμάρου, είπα πως δεν κάνω τίποτα άλλο. Είχα δει τον Παρθενώνα της τέχνης και των υλικών. Μου έστειλε τότε ο Ιόλας, στην Ιταλία, ένα μεγάλο κομμάτι μάρμαρο Πάρου (λιχνίτη), αυτό το φωτεινό υλικό. Δυστυχώς δεν κατάφερα να το επεξεργαστώ. Έσπασε. Δουλεύω σχεδόν αποκλειστικά με το μάρμαρο της Καράρας (περιοχή της βόρειας Ιταλίας, όπου λειτουργούν σήμερα 611 λατομεία, με διαυγές λευκό μάρμαρο) αλλά και κείνο το ροζ της Πορτογαλίας και το μαύρο μάρμαρο Βελγίου».
Γεννημένος στη Βερόνα το 1939, ο Νovello Finotti είναι σήμερα ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους γλύπτες με έργο αντίστοιχο της κατηγορίας των Giacometti, Miro ή Dali, μιας ομάδας καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, η οποία έχει επηρεάσει και θα επηρεάζει τη σύγχρονη γλυπτική ως έκφραση, τεχνική και τολμηρή διατύπωση.
– Γεννηθήκατε και ζείτε σε μια από τις σημαντικότερες και πλέον ανατρεπτικές περιόδους στην ιστορία της χώρας αλλά και του κόσμου, όπως αυτή του β΄μισού του 20ου αιώνα. Με το δεδομένο πως όλοι μας (πολύ δε περισσότερο οι καλλιτέχνες και δημιουργοί) είναι «προϊόντα» της εποχής μας, πόσο θεωρείτε ότι τα έργα σας, η τέχνη σας, εξηγούν, αντικατοπτρίζουν αυτήν την εποχή;
– Ο πατέρας μου μετείχε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολέμησε. Γύρισε, κατάφερε να επιζήσει του πολέμου· θυμάμαι που γιορτάσαμε την επιστροφή του. Λίγες μέρες αργότερα δολοφονήθηκε στη χώρα του. Ο πόλεμος είχε τελειώσει. Δεν τον σκότωσαν οι «εχθροί». Οι Ιταλοί τον σκότωσαν στο εμφυλιοπολεμικό κλίμα της εποχής …Ήμουν τότε μόλις 6 χρονών. Η μητέρα μου έλεγε πως «εσύ είσαι πια ο άνδρας της οικογένειας». Ήταν δύσκολα. Έκτοτε, για πολλά χρόνια, έχω ένα βαθύ πόνο στο κεφάλι. Οι πολιτικές, οι κοινωνιολογικές αλλαγές, είναι πολύ μικρές χρονικά. Η τέχνη είναι «φαινόμενο» διαχρονικό. Τα ερωτήματα, τα προαιώνια, κινούνται όλα ανάμεσα στο δίπολο ζωή- θάνατος, αρσενικό- θηλυκό, όραμα- εφιάλτης.
– Ποιες είναι οι έννοιες που προτείνετε εικαστικά; Τα έργα σας φαντάζουν ονειρικά, συχνά και εφιαλτικά, δεν δίνουν σαφείς απαντήσεις στα ερωτήματα (διαμελισμένα – ερμαφρόδιτα σώματα, άμορφες -όμορφες μορφές και …μεταμορφές. Πού αρχίζει και πού τελειώνει το «Τέλος της νύχτας» (fine della note) κ.Finotti;
– Στην αρχή ζωγράφιζα. Τοπία, μορφές. Η γλυπτική είναι σκληρή δουλειά. Είναι πόλεμος με τα υλικά. Οι τέχνες είναι ίδιες. Το υλικό και η τεχνική τις διαχωρίζει. Ήθελα συνεχώς να γνωρίζω όλο και καινούργια υλικά. Να τα δαμάζω …Και κυρίως να μαθαίνω, να επινοώ νέες τεχνικές για τη διαχείρισή τους. Να μη με σταματά η «δύσκολη σχέση μου» μαζί τους ή η άγνοια της τεχνικής. Όσο για τα όνειρα ή εφιάλτες των έργων μου… Δώστε εσείς την απάντηση. Η τέχνη ήταν πάντα συνδεδεμένη με τη ζωή και το θάνατο. Ίσως λίγο περισσότερο με το θάνατο…
Η έκθεση των εντυπωσιακών έργων «Finotti: Fine Notte. Το τέλος της νύχτας», που τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, εγκαινιάζεται σήμερα το απόγευμα από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, παρουσία του Ιταλού καλλιτέχνη και θα είναι ανοιχτή ως τις 14 Ιουνίου.
Την επιμέλεια της έκθεσης αλλά και του καλαίσθητου -εντυπωσιακού καταλόγου που τη συνοδεύει, είχε η γενική γραμματέας του Δ.Σ. του Τελλόγλειου, καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης, Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Β. Χαρισοπούλου
*Πηγή φωτογραφιών: Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ
