Αντιμέτωποι με το διπλάσιο κόστος δανεισμού έχουν βρεθεί οι Εταιρείες Επενδύσεων Ακινήτων (ΑΕΕΑΠ) σε ένα πρόβλημα που έχει “φρενάρει” τις επενδύσεις.
Αυτό παραδέχτηκε ο διευθύνων σύμβουλος της Τrastor T. Καζίνος κατά τη διάρκεια της Τακτικής Γενικής συνέλευσης των μετόχων της εταιρείας.
Ο ίδιος ανέφερε πως το επιτόκιο του τραπεζικού δανεισμού έχει διπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο και σε συνδυασμό με την αύξηση του κατασκευαστικού κόστους επηρεάζει παγκοσμίως τις αποδόσεις των εταιρειών real estate και την κερδοφορία τους.
Τον έντονο προβληματισμό του από την άνοδο των επιτοκίων έχει εκφράσει στο capital και ο Αριστοτέλης Καρυτινός, διευθύνων σύμβουλος της Prodea Investments ΑΕΕΑΠ, τονίζοντας ότι “η άνοδος των επιτοκίων έχει αλλάξει τελείως το cash flow των εταιρειών. Τον κώδωνα άλλωστε αυτό έχουν κρούσει και οι κεντρικές τράπεζες εκφράζοντας την ανησυχία ότι η κατάσταση αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε στασιμοπληθωρισμό”. Σύμφωνα με τον κ. Καρυτινό, το ρίσκο υφίσταται και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρχει μία ισορροπία μεταξύ της ανάπτυξης και του δανεισμού μιας εταιρείας.
“Πριν την αύξηση των επιτοκίων, όλα τα κεφάλαια από την πώληση μιας επένδυσης πήγαινε στο επόμενο project. Πλέον κοιτάμε και τον δανεισμό μας”.
Αυτό όπως επισημαίνουν στελέχη του real estate, λειτουργεί εις βάρος των νέων αναπτύξεων.
Ανακοινώνονται λιγότερα projects
Ως εκ τούτου η επίπτωση της ανόδου των επιτοκίων αποτυπώνεται και στα deals των ΑEEAΠ. Όπως αναφέρει υψηλόβαθμος στέλεχος του κλάδου “αρκεί να δει τις συμφωνίες που ανακοινώνουν οι εταιρείες από τις αρχές του έτους σε σχέση με πέρυσι, το αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Πέρυσι κάθε μέρα είχαμε και μία αγοραπωλησία ενώ τους τελευταίους μήνες ο αριθμός αυτός έχει περιοριστεί αρκετά”.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί είναι αναμενόμενη καθώς υπάρχουν πολλές σκέψεις αν η αγορά που προκύπτει για τις εταιρείες είναι συμφέρουσα, εξασφαλίζει δηλαδή ικανοποιητικό επίπεδο αποδόσεων.
Ακόμη όμως και από πλευράς ζήτησης τα στελέχη των εταιρειών real estate εμφανίζονται προβληματισμένα, καθώς μπορεί σήμερα να υπάρχει ενδιαφέρον από μεγάλους Ομίλους για μεταστέγαση σε νέα πράσινα γραφεία, ωστόσο ο κύκλος αυτός είναι περιορισμένος.
Για το λόγο αυτό, όπως επισημαίνουν, απαιτείται να έρθουν μεγάλες εταιρείες στη χώρα, είτε ως επενδυτές, είτε ως χρήστες.
“Από την χώρα λείπουν οι μεγάλες παραγωγικές επενδύσεις. “Πρέπει να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε μόνο στην κατανάλωση. Αν και η συζήτηση αυτή έχει ανοίξει εδώ και καιρό δεν έχουν γίνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Για να υπάρξουν μεγάλες επενδύσεις στην χώρα, πρέπει να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο”, ανέφερε ο κ. Καρυτινός.
Προβληματισμός από την άνοδο του κατασκευαστικού κόστους
Ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη εδώ και καιρό η αγορά του real estate είναι η άνοδος του οικοδομικού κόστους.
Όπως ανέφερε μιλώντας πρόσφατα στην Ένωση Θεσμικών Επενδυτών ο διευθύνων σύμβουλος της Dimand, Δ. Ανδριόπουλος οι αυξήσεις στο κατασκευαστικό κόστος κυμαίνονται από 65-70%
Όπως είπε “αυτό που αντιμετωπίζουμε τα τελευταία χρόνια στην πράξη είναι μία πολύ μεγάλη αύξηση στο κατασκευαστικό κόστος και ένα εξωγενές γεωπολιτικό γεγονός, τα οποία έχουν προκαλέσει εκτόξευση τόσο της ενέργειας όσο και του κόστους δανεισμού.
Μέχρι τώρα είχαμε δύο κύματα αυξήσεων, ενώ στο πρώτο τετράμηνο του 2023 καταγράφεται στην ελληνική αγορά ένα ακόμη φαινόμενο, μία επιπλέον αύξηση κόστους της τάξεως του 15% διότι έχουμε άνοδο της κατασκευαστικής δραστηριότητας – σε αντίθεση με άλλες αγορές όπου καταγράφεται πτώση – προκαλώντας έλλειψη εργατικού δυναμικού.
Η αύξηση του οικοδομικού κόστους έχει πιέσει αισθητά τις αποδόσεις. Είναι ενδεικτικό ότι πριν από μερικούς μήνες οι αποδόσεις των logistics στην Ελλάδα κυμαίνονταν μεταξύ 8,00 – 8,50%, ενώ για κάποιους που είχαν καταφέρει να τοποθετηθούν στην αρχή του ανοδικού κύκλου, οι αποδόσεις που εξασφάλισαν ήταν διψήφιες.
Σήμερα, το ποσοστό των αποδόσεων έχει υποχωρήσει στο 7% για τα καλά ποιοτικά ακίνητα, ενώ πολλοί διαβλέπουν περαιτέρω συμπίεση, σε “πιο ευρωπαϊκά επίπεδα”, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν.
Πηγή: www.capital.gr
