Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες. Η πράξη περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο σύνολο δράσεων, ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση της ΕΕ σε ασφαλή, διαφοροποιημένο, προσιτό και βιώσιμο εφοδιασμό με κρίσιμες πρώτες ύλες. Ο εφοδιασμός αυτός είναι απαραίτητος για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, μεταξύ άλλων, για την πράσινη και την ψηφιακή βιομηχανία, καθώς επίσης για την αμυντική και την αεροδιαστημική βιομηχανία.
Οι νέοι κανόνες συμβάλλουν στην αύξηση της εγχώριας δυναμικότητας σε όλες τις φάσεις της αλυσίδας εφοδιασμού πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας, συμπληρώνοντας τις πρωτοβουλίες για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού μέσω διεθνών εταιρικών σχέσεων οι οποίες υποστηρίζονται από τον μηχανισμό Global Gateway. Σύμφωνα με τα κριτήρια αναφοράς που συμφωνήθηκαν, έως το 2030 η ΕΕ θα πρέπει να έχει δυναμικότητα εξαγωγής του 10 % *, επεξεργασίας του 40 % και ανακύκλωσης του 25 % της ετήσιας κατανάλωσης πρώτων υλών στρατηγικής σημασίας. Όσον αφορά την ανακύκλωση, η συμφωνία διασφαλίζει επιπλέον ότι θα ληφθούν σταδιακά υπόψη τα απόβλητα για τον καθορισμό των στόχων ανακύκλωσης. Ο συμβιβασμός περιλαμβάνει ακόμη τον στόχο του μετριασμού της ζήτησης μέσω της αποδοτικής χρήσης των πόρων και της τεχνολογικής προόδου. Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να διαφοροποιήσει τις εισαγωγές πρώτων υλών στρατηγικής σημασίας, ώστε να μη βασίζεται σε μία μόνο πηγή εφοδιασμού για περισσότερο από το 65 % της κατανάλωσής της.
Για την ενίσχυση της εγχώριας δυναμικότητας της ΕΕ, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, θα προσδιορίσει στρατηγικά έργα σε όλη την αλυσίδα αξίας, που θα επωφεληθούν από πιο εξορθολογισμένες, ταχύτερες και αποδοτικότερες διαδικασίες αδειοδότησης, καθώς και από ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Η συμφωνία επεκτείνει επίσης το πεδίο εφαρμογής των στρατηγικών έργων σε έργα που επιτρέπουν την παραγωγή υλικών που υποκαθιστούν τις πρώτες ύλες στρατηγικής σημασίας. Επιπλέον, η πράξη διασφαλίζει ότι καταβάλλονται προσπάθειες για τη δημιουργία ασφαλών και βιώσιμων αλυσίδων αξίας κρίσιμων πρώτων υλών, μέσω στρατηγικών έργων στην ΕΕ ή σε τρίτες χώρες, σύμφωνα με υψηλά περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα, καθώς και υψηλά πρότυπα διακυβέρνησης.
Η συμφωνία προβλέπει ότι ο κατάλογος των κρίσιμων και στρατηγικών πρώτων υλών θα αποτελεί πλέον μέρος του δικαίου της ΕΕ και προσθέτει τον αλουμίνιο και τον συνθετικό γραφίτη στον κατάλογο. Οι εν λόγω πρώτες ύλες προσδιορίστηκαν με βάση τη στρατηγική σημασία τους για τον πράσινο, ψηφιακό, αμυντικό και διαστημικό τομέα και δεδομένης της αναμενόμενης αύξησης της ζήτησης που θα υπερβεί την προβλεπόμενη προσφορά. Η πράξη θεσπίζει επίσης αποτελεσματική παρακολούθηση των αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών και την υποχρέωση των μεγάλων εταιρειών να διενεργούν εκτιμήσεις κινδύνου των αλυσίδων εφοδιασμού τους. Προβλέπει επίσης τον συντονισμό των αποθεμάτων πρώτων υλών στρατηγικής σημασίας μεταξύ των κρατών μελών.
Επόμενα βήματα
Η πολιτική συμφωνία στην οποία κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο υπόκειται πλέον στην επίσημη έγκρισή τους.
Ιστορικό
Η πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες προαναγγέλθηκε από την πρόεδρο κ. φον ντερ Λάιεν κατά την ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2022, κατά την οποία ζήτησε να αντιμετωπιστεί η εξάρτηση της ΕΕ από κρίσιμες πρώτες ύλες μέσω της διαφοροποίησης και της διασφάλισης του εγχώριου και βιώσιμου εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες. Ανταποκρίνεται στη διακήρυξη των Βερσαλλιών του 2022 που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στην οποία περιγράφεται η στρατηγική σημασία των κρίσιμων πρώτων υλών για τη διασφάλιση της στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης και της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Ανταποκρίνεται επίσης στα συμπεράσματα της Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης και στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τον Νοέμβριο του 2021 σχετικά με μια στρατηγική της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες.
Η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση πράξης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες στις 17 Μαρτίου 2023. Τα μέτρα βασίζονται στην εκτίμηση κρισιμότητας που διενεργήθηκε το 2023, στην έκθεση ανάλυσης προοπτικών που επικεντρώνεται στις στρατηγικές τεχνολογίες, καθώς και στις δράσεις που δρομολογήθηκαν στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης του 2020 για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, το οποίο στηρίζεται στο επιστημονικό έργο του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Επιτροπής.
*Ενημερώθηκε στις 13/11/2023, ώρα 20:20
